Türk gökbilimci ilginç bir yıldız keşfetti

Oklahoma Üniversitesi’nden Mükremin Kılıç, düzenli olarak ışığı sönen bir beyaz cüce üzerinde çalışıyor.

ABD’deki Oklahoma Üniversitesi’nden Türk gökbilimci Mükremin Kılıç önderliğindeki araştırma ekibi, düzenli olarak ışığını karartıp aydınlatan sıradışı bir yıldız tespit etti.

Astronomi haberlerinin yer aldığı AAS Nova adlı internet sitesinin haberine göre, ‘J1529+2928’ adlı bir beyaz cücenin ışığı periyodik olarak sönükleşiyor. Beyaz cüceler, dış katmanlarını kaybetmiş ve yaşamının son evresine girmiş soğuk yıldızlar olarak tanımlanıyor.

Araştırmaya göre, J1529+2928, Güneş’ten biraz daha fazla kütleye sahip gibi görünen izole bir beyaz cüce. İstikrarlı bir şekilde ışık yaymaktansa, neredeyse bir tutulma anı yaşanıyormuş gibi her 38 dakikada bir sönüyor.

ABD’nin New Mexico eyaletindeki Apache Point Gözlemevi ile Teksas’taki McDonald Gözlemevi’ndeki teleskopları kullanan Mükremin Kılıç ve arkadaşları, 66 gün boyunca bu beyaz cücenin sönükleşip tekrar artan ışığını takip etti. Hawaii’deki Gemini North Teleskobu’ndan gelen veriler incelendi. Kılıç ve ekibi, seçenekleri teker teker eledi:

*38 dakikada bir tüm yıldızın ışığını sönükleştirebilecek bir gezegen geçişi olabileceği düşünülmüyor.

*Yıldızın radyal hızında herhangi bir değişiklik olmadığı için yakınında ışık saçamayan kahverengi cüce gibi bir görülmeyen bir yıldız olması mümkün değil.

*38 dakika, yıldızın yerçekimi dalgası titreşimlerinden kaynaklanan parlaklık değişimi ile titreşen beyaz bir cüce olması için çok uzun bir süre.

mukree
Gökbilimci Mükremin Kılıç

Peki geriye nasıl bir açıklama kalıyor? Mükremin Kılıç ve ekibi, yıldızın ışığındaki sönmenin sebebinin, yüzeyin yüzde 14’ünü kaplayan bir güneş lekesi olabileceğini, kendi etrafındaki dönüşü sırasında beliren leke sayesinde ışığın kararmış gibi görünebileceğini belirtiyor. Bir yıldızın yüzeyindeki leke, çevresi ile karşılaştırıldığında sıcaklığı daha düşük olduğundan karanlık lekeler halinde görünür.

Böyle bir yıldız lekesinin oluşması için kesinlikle manyetik alanların varlığı gerekiyor. Ancak ilginç bir şekilde J1529+2928’in güçlü bir manyetik alanı yok. Mükremin Kılıç ve ekibi, soru işaretleriyle dolu bu beyaz cüce ile ilgili çalışmalarının gelecekteki benzer araştırmalara ışık tutacağını belirtiyor.

Önümüzdeki yıllarda Kepler Uzay Teleskobu’nun K2 görevinin yüzlerce yeni beyaz cüce gözlemlemesi bekleniyor. 2019’da Şili’de faaliyete geçecek LSST Teleskobu da 13 milyon beyaz cüce yıldızı fotoğraflayacak.

cuc
Bir beyaz cüce yıldızı (Fotoğraf: NASA)

BEYAZ CÜCE NEDİR?

Güneş benzeri bir yıldız, nükleer yakıtını tükettikten sonra kırmızı dev olur. Kırmızı dev aşamasında çok genişleyen yıldız, beyaz cüce olurken içe doğru çöker. Yıldızın çekirdeğinin etrafında bulunan helyum daha çok sıkışır ve belli bir aşamadan sonra da patlar. Dış katmanlarını uzaya püskürtür, geriye kalan parçası ise beyaz cücedir. Yıldızın savurduğu maddeler, gezegenimsi bulutsu halini alır.


(Bilimpro.com haber içerikleri kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz, kanuna aykırı ve izinsiz kopyalanamaz, başka yerde yayınlanamaz)

“Türk gökbilimci ilginç bir yıldız keşfetti” için 3 yorum

  1. Gerçekten mükemmel bir bilgi hele bir Türk gökbilimci tarafından keşfedilmesi ayrı bir gurur verici…

  2. etrafında zeki bir uygarlık tarafından inşa edilmiş bir dyson küresi veya ona benzer enerji sağmaya yarayan bir yapı olabilir

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir