İngiltere’deki bilim insanları, küresel ısınmanın yol açtığı iklim değişiklikleri nedeniyle yaralanmalara hatta ölümlere yol açabilecek uçak türbülansı olaylarının artabileceğini bildirdi.
İngiliz Reading Üniversitesi’nden iklim bilimci Paul Williams önderliğindeki ekibin Advances in Atmospheric Sciences dergisinde yayınlanan araştırmasına göre, karbondioksit artışı özellikle Kuzey Atlantik uçuş koridoru üzerindeki jet rüzgarlarında değişikliklere neden olabilir ve bu da hava türbülansında bir artışa yol açabilir. Havayolu yolcularının yalnızca yaralanma riski ve kaygısı değil, yakıt ve uçak bakım maliyetleri de artacak.
Çalışmasında Avrupa ve Kuzey Amerika arasında, yoğun hava trafiği ile bilinen Kuzey Atlantik bölgesindeki bir alana odaklanan Williams, türbülansların en yüksek olduğu kış mevsimi verilerini inceledi. Williams, rüzgar hızı ve hava akışı yönündeki değişiklikler de dahil olmak üzere hava türbülansı seviyelerinin göstergeleri olduğu bilinen 21 farklı rüzgarla ilgili özellikleri ele aldı.
Araştırmaya göre, bu yüzyılın ortalarına kadar atmosferdeki karbondioksit oranını azaltma çabası yeterli olmazsa, hafif türbülans ortalama yüzde 59, hafif ila orta arası şiddetteki türbülans yüzde 75, orta şiddetteki türbülans yüzde 94, orta ila şiddetli arası türbülans yüzde 127, şiddetli türbülans oranı ise yüzde 149 artabilir.
Türbülans, pek çok sebepten dolayı gerçekleşebilir; atmosfer basıncındaki değişimler, jet akımları, dağların etrafındaki hava girdabı, soğuk ve sıcak hava cepheleri, gök gürültülü fırtınalar. Fırtına bulutlarının orta yerinde veya gökyüzü açık göründüğü zaman gerçekleşebilir.
AÇIK HAVADA DAHA ÇOK RASTLANACAK
Paul Williams, araştırmasına ilişkin şunları söyledi: “İklim değişikliği stratosferde önemli değişimlere yol açtı. Karbondioksit miktarının artması, ticari uçakların tercih ettiği 10 bin ile 12 bin metre irtifada farklı ısı katmanlarına neden oluyor. Bu katmanlar arasında seyahat eden uçaklar geçişler sırasında şiddetli türbülans yaşıyor. Açık havada bu tür şiddetli türbülanslara daha sık rastlanacak, insanları hastanelik edecek kuvvetlerde olacaktır.”
Çağdaş uçaklar, şiddetli türbülansa bile dayanacak şekilde üretiliyor fakat yine de bu gibi karşılaşmalar gecikmelere, sapmalara ve uçuşlar arasında uçak muayene sürelerinin artmasına yol açabilir.
TÜRBÜLANSLA İLGİLİ BAZI İSTATİSTİKLER
Günlük 600 kadar uçuşun gerçekleştiği dünyanın en yoğun hava trafiği bölgesi Kuzey Atlantik koridorunda sadece ABD uçakları yıllık 790 türbülans vakasıyla karşılaşıyor. Mürettebattan her yıl 687 kişi hafif, 38 kişi ağır yaralanıyor. Bu uçaklarda her yıl ortalama 120 yolcu hafif, 17 yolcu ise ağır yaralanıyor. Geçtiğimiz Eylül ayında Houston – Londra seferini yapan ABD’li United Airlines’a ait 200 yolculu uçak türbülansa girmiş ve koltuklarından fırlayıp tavana çarpan 23 yolcu ağır şekilde yaralanmıştı.
Diğer hava yollarıyla birlikte yıllık toplam türbülans olayı sayısının 68 bini geçtiği belirtiliyor. Şiddetli türbülans olayları havacılık şirketlerine yılda en az 500 milyon dolar zarara yol açıyor. Emniyet kemerlerinizi bağlı halde tutmanız artık her zamankinden daha önemli.