Ürdün’de 2 bin yıllık gizemli kaya resimleri keşfedildi

Çölde yaşaması imkansız hayvanların tasvirleri ve sırrı çözülememiş yazıtlar dikkat çekiyor.

Ürdün’deki Kara Çöl’de son 5 yılda 5 bin kaya üzerinde sırlarla dolu yazıtlar ve resimler keşfedildi. Çizimlerin en az 2 bin yıllık olduğu ve o dönem çölde hareketli bir yaşamın sürdüğü belirtildi.

International Business Times’ın haberine göre, hayvan tasvirlerinin yanındaki yazılar, binlerce yıl önce Ürdün’ün kuzeyinde ve Suriye’nin güneyinde kullanılan Safaitik diline ait. Çıkarılan bütün sanat eserleri, 2012’de başlatılan Cebel Kurma Arkeolojik Kazı Alanı Projesi kapsamında kayıt altına alınıyor. Ürdün’ün bazalt kayalarla kaplı kurak çölündeki araştırma, Hollanda’daki Leiden Üniversitesi’nden Peter Akkermans önderliğindeki bir ekip tarafından yürütülüyor. Arkeolojik olarak zengin olan bölgedeki kaya sanatı üzerine bulgular, The American Journal of Archaeology’de yayınlandı.

22.jpg
Fotoğraf: Peter Akkermans

Arkeologların bölgede çok daha önce de çalışmasına rağmen araştırmaların kapsamı ve zamanı genellikle kısıtlıydı. Özellikle 1980’lerde bazı çalışmalar yapıldı. Son zamanlarda ise Ürdün’ün Kara Çölü’ne yeniden bir ilgi var.

BİNLERCE YIL ÖNCEKİ ÇÖL ŞARTLARINDA YAŞAM

Araştırmaları hakkında bilgi veren Akkermans, “Bugüne kadar tarih öncesinin kısa ve belirli zamanlarına yönelik kısıtlı kazılar vardı. Projemiz çok daha büyük boyutlarda ve çok daha büyük bir zaman aralığına bakıyor. Yüz binlerce yıl öncesinden çok yeni Bedevi yerleşimlerine kadar olan en eski yaşam bölgelerini ve arkeolojik eserleri kaydetmek istiyoruz” dedi.

33
Fotoğraf: Peter Akkermans

Akkermans ve ekibi, uzun bir zaman periyodu içinde, kaya sanatını tarihsel bir bağlamda yorumlayarak, yazıtların birbirleriyle ve çevreleriyle ilgisini araştırıyor. Bugünkü iklim koşullarına baktığımızda hayatta kalması son derece zor olan bu çölde bir zamanlar insanların rahatça yaşadıklarını görebilmek araştırmacıları hayrete düşürüyor.

ÇÖLDE YAŞAMASI İMKANSIZ HAYVANLARA AİT TASVİRLER

Kayalarda görülen sanat, ilginç bir şekilde binlerce yıl önce çölde gelişen hayatın öyküsünü bugüne göre daha fazla hayvan çeşitliliği ile anlatıyor. Akkermans, “Tasvirleri incelersek, bölgede sığır ve develerin yetiştirildiği, otlakların olduğu anlaşılıyor. Aynı zamanda farklı çevre koşullarını (daha yeşil ve daha nemli) gösteren çok çeşitli hayvanları temsil eden tasvirler var. Çöl insanlarının bunları nasıl çizdiğini henüz anlayabilmiş değiliz” ifadelerini kullanıyor.

44
Fotoğraf: Peter Akkermans

KAYALARIN SÖYLEDİKLERİ

Kayaların üzerindeki tasvirlerin kesin tarihlerini belirleme çalışması devam ediyor. Cebel Kurma’daki diğer kazıları da temel alan araştırma ekibi, yazıtların geçmişinin 2 bin yıl önceye uzandığını tahmin ediyor. Ekip, tarihlendirme çabalarının yanı sıra, karşılaştıkları tüm kaya sanatlarını sistematik olarak belgeliyor, GPS koordinatlarını kaydediyor. Bu, her parçanın nerede olduğunu bilmelerine ve kayanın neden orada bulunduğuna dair fikirler verecek.

Bugüne kadar gizemini koruyan en önemli sorular ise şunlar: Bu sanat eserlerinin amacı neydi ve bu bölgede yaşamamış hayvanlar kayalarda nasıl resmedildi? Ayrıca sırrı çözülememiş yazıtlar ne anlama geliyor?

11
Fotoğraf: Peter Akkermans

Akkermans, sözlerini şöyle tamamlıyor: “Yazıtların içeriğinden çok bu bölgedeki insanları bu resimleri çizmeye iten sebepleri anlamaya çalışıyoruz. Kaya sanatının yalnızca bir grafiti biçimi olduğu söyleniyor ancak burada daha derin bir anlamı olduğuna inanıyoruz. Bu yazıları kimin yazdığını, bunları nasıl yazmayı öğrendiklerini ve onlara nasıl hitap ettiklerini ortaya çıkarmak istiyoruz.”