Uluslararası çapta bir araştırma ekibi, M.Ö. 5480 yılında Güneş’te daha önce görülmemiş şiddette bir kozmik aktivite yaşandığını ve bu olayın izlerinin yeryüzündeki ağaç halkalarında tespit edildiğini bildirdi.
Japonya’daki Nagoya Üniversitesi bünyesinde toplanan bilim insanlarının Amerikan PNAS dergisinde yayınlanan araştırmasına göre, fosilleşmiş ağaç halkalarında görülen karbon 14 değerleri, yaklaşık 7 bin yıl önce Güneş’ten gelen kozmik radyasyonun atmosferde ani bir artışa geçtiğini gösteriyor.
Radyoaktif karbon izotopu olan karbon 14, Güneş’ten gelen kozmik ışınlar sayesinde atmosferde mevcut olur ve soludukça akciğerlerimizde yer edinir. Böylece canlı dokuda bulunurlar ve her solunum sırasında devamlı yenilenirler. Canlı ölünce ise yavaşça sayıları azalmaya başlar. Güneş’teki değişiklikler bu sebeple direkt Dünya’yı etkiler. Atmosferdeki karbon 14 izotopları ağaçlar tarafından da emilir. Böylece halkalar incelendiğinde Güneş’in Dünya üzerindeki ‘anormal’ etkileri de kronolojik olarak tespit edilebilir.
Uzmanlar, araştırma kapsamında ABD’nin California eyaletinde binlerce yıl boyunca yaşayabilen bir bristlecone çam ağacını kullandı. Çalışmaya Arizona Üniversitesi’nden katılan A. J. Timothy Jull, “Japonya, ABD ve İsviçre’deki üç farklı laboratuarda çamdaki karbon 14 seviyelerini ölçtük. M.S. 775 ve 994 yıllarındaki kozmik ışın olayları dışında daha eskilere uzanan gizemli bir anormallik keşfettik. Daha önce benzeri görülmemiş bir Güneş aktivitesi. Yıldızımızın faaliyetlerini anlamak için üzerinde çalışabileceğimiz önemli bir bilgi” açıklamasını yaptı.
İlginç bir detayın üzerinde duran Nagoya Üniversitesi’nden Fusa Miyake ise, tespit edilen tarihte Güneş’te çok büyük patlamalar yaşanmış olabileceğini ya da Güneş’in daha önce hiç görülmediği kadar sönükleşmiş olabileceğini kaydetti.
Her ne kadar insanoğlu olarak Güneş aktivitelerinin arkasındaki mekanizmayı tam olarak anlayamamış olsak da, bu ve benzeri araştırmalar, Güneş ve diğer yıldızların faaliyetlerini önceden belirleyebilmek ve nedenlerini ortaya çıkarabilmek için önem taşıyor.
CARRINGTON OLAYI
Yakın tarihte kaydedilmiş en büyük Güneş fırtınası, 1859 yılı Eylül ayında meydana geldi. Güneş’teki patlamanın şiddeti öylesine büyüktü ki, yıldızdan Dünya’ya 17 saatte ulaşan koronal kütle atımı yüzünden neredeyse bütün kuzey yarım kürede auroralar (kutup ışıkları) görüldü. Gece, gündüz gibi aydınlandı. Tüm Avrupa ve kuzey Amerika’da telgraf sistemleri çöktü. Telgraf direklerinin kıvılcımlar saçtığı görüldü.
2013 yılında yapılan bir araştırmaya göre, Carrington olayındakine benzer bir Güneş fırtınasının günümüzde gerçekleşmesi durumunda Dünya ekonomisi yaklaşık 2,6 trilyon dolar zarara uğrayabilir. Zira televizyon ve radyo yayınlarının tamamen kesilmesi, elektrik sisteminin devre dışı kalması, cep telefon şebekelerinin çökmesi, suların kesilmesi ve GPS sisteminin çalışmaması muhtemel görünüyor. Tüm bunların onarılmasının 20 yıl kadar sürecek bir yeniden inşa sürecini doğuracağı ve bu süreçte 100 bin kişinin hayatını kaybedebileceği belirtiliyor.
