Çarpışmanın kütleçekim dalgası Dünya’ya ulaştı

3 milyar ışık yılı uzaktaki iki karadeliğin birleşmesiyle uzay – zamanın büküldüğü saptandı.

Uzayda olağanüstü keşif! Bilim insanları, Dünya’dan yaklaşık 3 milyar ışık yılı uzaklıkta çarpışarak birleşen iki dev karadeliğin sebep olduğu kütleçekim dalgalarını tespit etti. (1 ışık yılı = Yaklaşık 10 trilyon kilometre.)

Karadeliklerin birleşmesine dair sinyaller, ABD’nin Louisiana ve Washington eyaletlerinde yer alan LIGO (Lazer İnterferometre Kütleçekim Dalga Gözlemevi) Bilimsel İşbirliği Tesisleri’ndeki uluslararası bir ekip tarafından keşfedildi. Böylece LIGO laboratuvarlarındaki hassas lazer alıcılar, faaliyete geçtiğinden bu yana üçüncü kez bir uzay – zaman bükülmesini belirlemiş oldu. (Daha önceki büyük keşifler 2015 Eylül ve Aralık aylarında yapılmıştı.)

LIGO araştırmacılarının Physical Review Letters dergisinde yayınlanan çalışmasına göre, 3 milyar ışık yılı uzaklıktan gelen kütleçekim dalgaları 4 Ocak 2017 günü Türkiye saati ile 13.11’de Dünya’ya vardı. 5 ay boyunca yapılan incelemelerde, Güneş’ten 31 ve 19 kat daha fazla kütleye sahip iki karadeliğin birleşerek Güneş’ten yaklaşık 50 kat büyük tek bir kütle meydana getirdiği ortaya çıktı. Birleşmeyle muazzam miktarda saf enerji açığa çıktığı saptandı.

Araştırmayla ilgili açıklama yapan LIGO uzmanlarından Michael Landry, “Bunlar insanoğlunun tanık olduğu en güçlü astronomik olaylar. O kadar güçlü ki, son olayda uzayın şeklinde iki Güneş kütlesi kadar alan, bükülerek deforme oldu. Bu enerji çok kısa bir sürede serbest bırakılıyor ve bunların hiçbiri ışık olarak ortaya çıkmıyor, bu nedenle kütleçekim dalgası dedektörlerine sahip olmanız gerekiyor” dedi.

kutle_cekimdalgalari2
Uzay-zamanı büken kütleçekim dalgaları illüstrasyonu (NASA)

KÜTLEÇEKİM DALGALARI NEDİR?

Uzay – zamandaki bu dalgalar, iki büyük karadeliğin ya da nötron yıldızının çarpışması gibi şiddetli olaylarla doğuyor ve örneğin bir havuza taş atıldığında yüzeyinde oluşan halkalar gibi dağılmaya başlıyorlar. Işık hızıyla hareket eden bu dalgalar zamanla yalnızca galaksiye değil, uzay – zamanın tümüne yayılıyor. Işıktan önemli bir farkları var: Onun gibi başka cisimler tarafından saçılmıyor ya da emilmiyor, bozulmadan kalıyorlar.

Bilim insanları onlara “mükemmel haberciler” diyor. Bu dalgalarla gönderilen mesaj, aradan milyonlarca yıl da geçse ilk günkü gibi kalıyor. Bu sebeple Big Bang (Büyük Patlama)’yı anlamamıza yardımcı olacağı söyleniyor. Çünkü kütleçekim dalgalarının ilk olarak evrenin oluştuğu anda meydana geldikleri ve hala uzayda dolaştıkları belirtiliyor.

EINSTEIN HAKLI ÇIKTI

Alman fizikçi Albert Einstein, İzafiyet Teorisi’ni yazarken ortaya attığı kuramlardan birinde, tüm evrenin kütleçekim dalgalarıyla kaplı olduğunu söylemişti. Einstein’a göre uzayda bir bölgedeki kütleçekim ani bir olay sonucu değişirse, o bölgeden uzaya ışık hızıyla enerji dalgaları yayılır. Bu dalgalar da uzayda geçtikleri yerleri gerer ya da sıkıştırır. Görünen o ki Einstein sadece bir noktada yanıldı: İnsanoğlu bu dalgaların fiziksel varlığını hiçbir zaman tespit edemeyebilir.


(Bilimpro.com haber içerikleri kaynak gösterilmeden ve yazarın adı belirtilmeden alıntı yapılamaz, kanuna aykırı ve izinsiz kopyalanamaz, başka yerde yayınlanamaz)