Yakıt tasarrufunda çığır açan ‘mucize’ motor projesi

NASA’nın Hall itici roketi üzerinde yapılan geliştirmeyle 100 milyon kat az yakıt kullanılabilir.

Fransa’daki bilim insanları, astronotları Mars’a 100 milyon kat daha az yakıtla götürebilecek bir plazma motoru üzerinde çalışıyor. İlk deneme başarısız olsa da araştırmacılar motorun geleceğinden ümitli.

Science Alert ve Popular Science dergisinin haberlerine göre, bir uzay aracını ileri itmek için saatte 72 bin 420 kilometre hızla giden ve plazma akışını kullanan ‘Hall’ itici roketini geliştirmeye çalışan fizikçiler, sistemi nasıl en iyi hale getireceklerini ve böylelikle geleneksel kimyasal roketlerden 100 milyon kat daha az yakıt harcanacağını buldu. Ancak bilim insanlarının yaptıkları ilk örnek tamamen başarısız oldu.

NASA’nın Hall itici roketi olarak bilinen motor, 1971’den beri uzayda kullanılıyor ve iletişim uyduları ile uzay araştırma araçlarını uçurarak ihtiyaç anında yörüngelerini ayarlayabiliyor. Araştırmacılar bu roketi kullanarak insanları Mars’a götürmeyi düşünüyor. Fakat ortada büyük bir sorun var: Bir Hall iticisinin mevcut kullanım süresi yaklaşık 10 bin çalışma saatiyle sınırlı (1,1 yıl) ve 50 bin saatten daha fazla süre gerektiren çoğu uzay araştırma görevi için (5,7 yıl) bu süre oldukça kısa.

hall
Standart Hall itici motoru (NASA)

Bunun nedenini açıklamaya çalışalım: Hall iticileri tıpkı sıradan iyon iticileri gibi çalışıyor. Yani yüklü bir iyon akışı, bir anottan bir katoda (pozitif ve negatif yüklü elektrotlar) doğru patlatılıp elektron ışını tarafından nötralize ediliyor. Bu durum elektronların bir yönde, bağlı roketin diğer yönde fırlatılmasına neden olarak onu ileri itiyor. Hall iticilerinin farkı, fiziksel bir katot içermek yerine manyetik alan ile kaplı bir elektron bulutunu birleştirip tamamen boş bir sanal katot oluşturması. Düşük basınçlı bir plazma boşalması oluşuyor ve iyon akışının zıt yönünde itiş gerçekleştiriliyor. Ancak bu sefer de motorun boşaltım hattı duvarı çok fazla yıpranıyor. Duvarın tamir edilmesi veya değiştirilmesi için bütün motorun geri çağrılması gerekiyor.

Bu sebeple, Fransa Ulusal Bilim Araştırmaları Merkezi’nden fizikçiler, söz konusu boşaltım hattı duvarını tamamen kaldırmaya karar verdi. Tasarıma ‘Duvarsız Hall İticisi’ adını veren baş araştırmacı Julien Vaudolon, bu alışılmadık yöntemin plazma ve boşaltım hattı duvarı arasındaki etkileşimden kaçınmak adına harika bir yöntem olduğunu ve yaklaşık 100 milyon kat yakıt tasarrufu sağladığını kaydediyor. Maalesef bilim insanlarının yaptıkları ilk örnek tamamen başarısız oldu. Uzmanlar yeni örnekler üzerinde çalışmalarını sürdürüyor.

Motor başarılı olursa, bilinen kimyasal roketlerden çok daha az yakıt kullanması sayesinde uzay aracında geniş miktarda kargo ve belki de daha fazla insan göndermek için yer açılacak. Bu da Mars’a düzenli ikmaller yapılabileceği, insanları taşımak gibi ihtiyaç duyacağımız uzun süreli derin uzay görevleri için motorun kullanılabileceği anlamına geliyor. İlk araştırma sonuçları Physics Letters dergisinde yayınlandı.


(Bilimpro.com haber içerikleri kaynak gösterilmeden ve yazarın adı belirtilmeden alıntı yapılamaz, kanuna aykırı ve izinsiz kopyalanamaz, başka yerde yayınlanamaz)