Buzun altında ‘unutulan’ gizli üs

ABD’nin Grönland’da buzun altına inşa ettiği nükleer üs, erime sürerse çevreyi tehdit edecek.

ABD’nin soğuk savaş yıllarında Rusya’ya karşı Grönland’daki buz tabakasının altında inşa ettiği gizli askeri üs, kapatılmasından yıllar sonra küresel ısınmanın yol açtığı erime ile ortaya çıkabilir. Üstelik buzun derinliklerinde bırakılan radyoaktif kirliliğin yayılma tehlikesi de bulunuyor.

Popular Science dergisinin haberine göre, 1951’de ABD hükümeti, Sovyet saldırılarından korunmak amacıyla Grönland boyunca kamplar ve test alanları inşa etmek için Danimarka ile bir anlaşma yaptı. Grönland kıyılarından içeriye doğru yaklaşık 200 km’lik bölgeye konuşlandırılan Century Kampı, 200 asker barındıracak, kutup araştırmaları yapacak, derinliklerdeki antik buz tabakalarını sondajlayacak ve hatta gizli nükleer füzeleri test edecek bir yapıda buz içinde inşa edildi.

1967’de Century Kampı’nın ve diğer yerleşkelerin görevlerine son verildi. Üsler kapatıldı, her şey temizlendi fakat nükleer reaktör çekirdekleri sonsuza kadar yaşamaları için buzun altında “unutuldu.” Ya da ABD hükümeti bu şekilde kurtulabileceğini düşündü.

project-iceworm1
Kar altında kalmadan önce Century Kampı girişi

Kanada’daki York Üniversitesi’nden bilim insanlarının Geophysical Research Letters dergisinde yayınlanan yeni bir çalışması, Grönland’daki erime ile meydana çıkacak toksik ve radyoaktif maddeleri unutmamak gerektiğini ortaya koyuyor. Araştırmaya göre, olağan iklim koşullarında bu bölge önümüzdeki 75 yıl içinde eriyecek. Diğer uzmanlar bu erimenin daha önce gerçekleşebileceğini bile belirtiyor.

Buzun altındaki Century Kampı’nda yaklaşık 200 bin litre dizel yakıt, 240 bin litre atık su ve kanalizasyon suyu, bilinmeyen miktarlarda poliklorlu bifeniller ve radyoaktif soğutucu sıvıların olduğu düşünülüyor. Üs, 1960’lardan beri birikmiş olan 30 metreden fazla karın altında olmasına rağmen kirleticiler sonsuza kadar gizli kalmayacak.

us3
Century Kampı yeraltı şeması

York Üniversitesi araştırmacıları, bu bölgenin temizliği için sorumlunun kim olduğu sorusunun akıllara geleceğini düşünüyor. Çalışmanın baş yazarı iklim ve buzul bilimci William Colgan, “Bu, düşünmek zorunda olduğumuz yeni doğmuş bir siyasi meydan okuma” yorumunu yapıyor. Temizleme seçeneği ne olursa olsun, bilim insanları bunun yakın bir zamanda olacağının farkında.

Century Kampı’ndaki Iceworm Projesi olarak isimlendirilen gizli çalışma kapsamında, nükleer başlıklı uzun menzilli füzelerin buz tabakasının altında depolanıp depolanamayacağı araştırıldı. Üssün enerji ihtiyacı bir nükleer santralden karşılanıyordu. 1967 yılında kapatılmasının ardından üste kurulu bütün altyapının ve içindeki çevre için tehlike oluşturan maddelerin, buz kütlesinin içinde güvenli bir şekilde saklanabileceği düşünüldü. Gelecekte 30 metrelik kar erimeye başladığında ABD ve Danimarka’nın söz konusu kirlilik için bir çözüm üretmesi gerekecek.


(Bilimpro.com haber içerikleri kaynak gösterilmeden ve yazarın adı belirtilmeden alıntı yapılamaz, kanuna aykırı ve izinsiz kopyalanamaz, başka yerde yayınlanamaz)

 

Grönland’daki buz yüzeyin altında saklı gizemli kanyon

Buz tabakasının altında 750 kilometre uzunluğunda ve 800 metre derinliğinde kanyon keşfedildi.

Dünyanın en büyük adası Grönland’daki buz tabakasının altında 750 kilometre uzunluğunda ve 800 metre derinliğinde devasa bir kanyon olduğu ortaya çıktı.

Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA)’nın havadan gerçekleştirilen en geniş çaplı kutup araştırma projesi olan ‘IceBridge’ operasyonu kapsamında, 4 milyon yıldır buzla kaplı olan devasa kanyon tespit edildi.

Buz tabakasının altına gönderilen ve derinliklerdeki kıta tabanından geri yansıyan radyo dalgaları sayesinde kanyonun derinliği ve genişliği ölçüldü. Bu radar verilerini inceleyen bilim insanları, kanyonun adanın merkezinde başladığını ve kuzeydeki Petermann Buzulu’na kadar uzandığını belirledi. Keşfedilen yer şekli, ABD’nin Arizona eyaletindeki Grand Canyon’a göre daha uzun ancak Grand Canyon’un derinliği daha fazla. 446 kilometre uzunluğundaki Grand Canyon, 1800 metre derinliğinde.

illuss
İllüstrasyon: NASA

İngiltere’deki Briston Üniversitesi’nden araştırmaya katılan Profesör Jonathan Bamber, “Çalışmalarımız gösteriyor ki, orada hala keşfedecek çok şey var. Dünyanın bir parçası daha tamamen keşfedilip haritalandırılıyor” dedi. Ada buzla kaplanmadan önce kanyonda büyük bir nehrin aktığı belirtiliyor. Bamber ve ekibinin çalışmaları bilim dergisi Science’ta yayınlandı.

IceBridge operasyonu ile kutupların ilk kez 3 boyutlu ayrıntılı haritaları hazırlanıyor. NASA’ya ait keşif uçakları, kutuplar üzerinde sayısız uçuş yaparak buz kıtaların fotoğraflarını çekiyor. Yüzeydeki yükseltiler ve buz tabakasının kalınlıkları ölçülüyor. Elde edilen veriler, küresel ısınmanın ve iklim değişikliklerinin kutuplara olan etkilerini anlamada bilim insanlarına yardımcı olacak.