Almanya’da sınırsız, temiz ve güvenli enerji elde etmek için 2015’te inşa edilen nükleer füzyon reaktörü Wendelstein 7-X (W 7-X), daha önce görülmemiş seviyede plazma üretimi gerçekleştirdi.
Phys.org ve Daily Mail gazetesinin haberine göre, ‘kavanozdaki güneş’ olarak adlandırılan ileri teknoloji ürünü reaktör, ilk kez uzun süreli olarak çalıştırıldı ve rekor seviyede enerji elde etti. Eşi görülmemiş kesinlikte, süper güçlü, 3 boyutlu, bükülen manyetik alanlar üreten Wendelstein 7-X (W 7-X) Stellarator (yıldızlaştırıcı, yıldız yapıcı) nükleer füzyon reaktörü ile sınırsız enerji hayaline bir adım daha yaklaşıldı.
Basit bir ifadeyle Güneş’i taklit eden bu ‘yıldızlaştırıcı’ makineden süper-ısınmış helyum plazması elde ediliyor. Manyetik alan, nükleer füzyonun gerçekleşmesi için plazmanın sıcak toplarını yeterince uzun süre tutacak tek şey.
Atomların parçalandığı, güvenlik ile uzun vadeli atık üzerine endişelere yol açan nükleer fizyona karşılık nükleer füzyon, enerji üretmek için atomların hep beraber erimesini gerektiriyor. (Bu işlem Güneş’te olana benziyor). Geleceğin en önemli ve temiz enerji kaynağı olarak görülen nükleer füzyon ile laboratuvar ortamında yapay bir Güneş oluşturup sonsuz enerji elde edilmesi hedefleniyor.
Güneşimizin uzun ömürlülüğünü düşündüğümüzde, nükleer füzyon insanlığa ihtiyaç duyduğu sürece enerjiyi tedarik etme potansiyeline de sahip. Buradaki en büyük zorluk, reaksiyonu dizginlemek ve kontrol altına almak. Bilim insanları, 60 yıldır bu sorunu çözmek için çabalıyor. Kontrollü bir nükleer füzyona ulaşmak için Güneş’in içindeki gerçek şartları oluşturmanız gerekiyor.
Almanya’nın Greifswald kentinde bulunan Wendelstein 7-X reaktörü, Max – Planck Plazma Fiziği Enstitüsü ile Wigner Fizik Araştırma Merkezi’ndeki bilim insanları tarafından yönetiliyor. 100 milyon derece ısı kullanılan son deneyde, Güneş’tekine benzer bir mini plazma patlaması 26 saniye boyunca sürdürülebildi ve 76 megajül kadar bir enerji beslenildi. Bu miktar, ilk denemelerden 20 saniye daha uzun süre ve 18 kat daha fazla enerji demek.
Görevlerinin daha yeni başladığını belirten Alman bilim insanları, 2019 yılında reaktörde gerçek füzyon reaksiyonları elde etmek için hidrojen yerine döteryum (deuterium) kullamayı planlıyor. Aşağıdaki video klipte, W 7-X içindeki plazma hareketi görülebiliyor.
