Araştırma: Dünya’nın dönüş hızı yavaşlıyor

Buzulların erimesi ve gelgitler hızı azaltıyor. 200 milyon yıl sonra bir gün 25 saat olacak.

Ofiste geçmek bilmeyen saatlerden şikayet ediyor olabilirsiniz. Gerçekten de günler uzuyor. Ancak panik yapmanıza gerek yok, fark edilir bir süre için milyonlarca yıl gerekiyor.

Gelgitler üzerine araştırma yapan bilim insanları, Dünya’nın dönüş hızının her asır saniyenin 1800’de biri oranında yavaşladığını, 200 milyon yıl içinde bir günün 25 saat olacağını ortaya çıkardı.

İngiltere’deki Durham Üniversitesi ile Denizcilik Gün Bilgisi Ofisi’nin Royal Society Notları dergisinde yayınlanan ortak araştırmasına göre, günler her 100 yıl içinde yaklaşık 2 milisaniye uzuyor. (Milisaniye = saniyenin binde biri). Her 6,7 milyon yıl içinde bir ekstra dakika ekleniyor.

Bilim insanları, M.S. 720 – 2015 yılları arasındaki önemli tutulmaları, gök olaylarını ve Ay hareketlerini hesapladı. Babillilerin çivi yazısı ile işledikleri kil tabletlerden antik Yunan arşivlerine, Çin almanaklarından orta çağ Avrupası ve Arap yazıtlarına kadar birçok tarihi kaynak incelendi. Ay ve Güneş tutulmalarıyla ilgili kaydedilmiş bütün bilgiler derlendi.

Tarihler karşılaştırıldı, gün ve saat hesaplamaları yapıldı. Araştırmaya göre, fren etkisinin en büyük sebebi, Ay’ın çekim gücü ile okyanuslarda oluşan gelgitler. Dünya’nın dönüşü yavaşlarken Ay’nı yörünge uzunluğu da her yıl 4 santimetre büyüyor. Buzulların erimesi ile Dünya’nın şeklinin değişmesi de etkenler arasında sayılıyor. Nedeni ne olursa olsun kısa vadede gözle görülür bir değişimin olmayacağı açık.

2015’te Harvard Üniversitesi öncülüğünde yapılan başka bir araştırmaya göre ise, eriyen ve küçülen buzullar, Dünya’nın dönüş hızı ile eksen eğimini etkiliyor. Suyun kutuplardan ekvatora doğru hareketi Dünya’nın orta kısmını az da olsa kalınlaştırıyor. Bu ekstra kalınlaşma gezegenin hızının yavaşlamasına yol açıyor. Dünya’nın 2100 yılında 5 milisaniye daha geride kalma ihtimali ortaya çıkabilir.

Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki dönüş hızı saatte 1670 kilometredir. Aynı zamanda Güneş’in etrafında da dönüş işlemini gerçekleştiren Dünya, saatte 108 bin kilometre hızla yörüngesinde ilerler.


(Bilimpro.com haber içerikleri kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz, kanuna aykırı ve izinsiz kopyalanamaz, başka yerde yayınlanamaz)

Milyarlarca güneşi yutabilecek güçte 5 karadelik!

5 karadelik, NASA’nın Nükleer Spektroskopik (NuStar) uzay teleskopu tarafından ortaya çıkarıldı.

Uzayda daha önce gaz ve toz kaplı olduğu sanılan uzak bir bölgede milyarlarca Güneş’i yutabilecek büyüklükte 5 dev karadelik tespit edildi.

İngiltere’deki Durham Üniversitesi Extragalactic Astronomi Merkezi’nden George Lansbury önderliğindeki araştırma ekibinin bulgularına göre, evrende benzer nitelikte milyonlarca dev karadelik bulunabilir.

5 karadelik, NASA’nın Nükleer Spektroskopik (NuStar) uzay teleskopu tarafından ortaya çıkarıldı. NuStar, gökcisimlerinin yerini, karadeliklerden gelen yüksek x-ray enerjisi ile belirledi. Uzaklıkları henüz anlaşılamayan gökcisimleri, kalın bir toz ve gaz tabakasının arkasında olduğu için diğer teleskoplar tarafından fark edilmedi.

image_2988_1-mrk-34
Fotoğraf: NuStar – NASA

‘Süper kütleli karadelik’ olarak adlandırılan bu gök cisimlerinin kütleçekimi o kadar büyük ki, çevresindeki gazı, yıldızı, gezegeni ve ışığı içine çekerek yutuyor. Güneş’ten milyarlarca kat daha büyük hacimleriyle inanılmaz boyutlara ulaşabiliyorlar. Karadeliklerin merkezinde ne olduğu henüz bilinmiyor. Bu gizemli hiçliğe fizik kurallarının geçersiz kılındığı yer (tekillik) adı veriliyor.

EVRENDE MİLYONLARCA ‘CANAVAR’ KARADELİK BULUNABİLİR

NuStar, merkezindeki süper kütleli karadeliklerin hayli hareketli olduğu düşünülen 9 farklı galaksiyi gözlemliyordu. Bunlardan 5’inde yer alan karadeliklerin sanılandan daha da aktif olduğu ortaya çıktı.

Durham Üniversitesi’nden George Lansbury, evrende bu tür büyük karadeliklerin sayısının düşünülenden çok daha fazla olabileceğini, milyonlarcasının bulunabileceğini kaydetti. Süper kütleli -canavar- karadelikler, çoğunlukla galaksilerin merkezlerinde bulunuyor. Samanyolu Galaksisi’nin merkezindeki süper kütleli karadeliğin, Dünya’dan 25 bin ışık yılı uzaklıktaki ‘Sagittarius A’ olduğu düşünülüyor.

Araştırma sonuçları, İngiltere Kraliyet Astronomi Topluluğu’nun Galler’de düzenlediği ulusal astronomi toplantısında açıklandı.