Ulaşamadığımız okyanus: Enceladus

Satürn’ün uydusu Enceladus’ün yüzeyinin altındaki büyük akıcı su kütlesi, bilinmeyen deniz canlılarına ev sahipliği yapıyor olabilir.

Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA)’nın Cassini uzay aracı, Satürn gezegeninin altıncı büyük uydusu Enceladus’un buz yüzeyinin altında tüm küreyi kaplayan bir okyanus olduğuna dair deliller buldu. Söz konusu sonuca, yedi yıl süren incelemelerin ardından ulaşıldı.

ABD’nin Ithaca şehrindeki Cornell Üniversitesi’nin bilim dergisi Icarus’ta yayınlanan son araştırma sonuçlarına göre, jeolojik olarak aktif durumdaki Enceladus’un yüzeyinin altındaki büyük akıcı su kütlesi, bilinmeyen deniz canlılarına ev sahipliği de yapıyor olabilir.

2

Yedi yıldan uzun bir süredir Cassini’nin gönderdiği Enceladus fotoğraflarını inceleyen araştırmacılar, uydunun yüzeyindeki titreşimlerin büyüklüğünün, buz yüzeyin dışarıdan içe doğru tamamen donmuş halde olmadığını, bunun da buzun altında tüm küreyi kaplayan bir okyanusun var olduğunu gösterdiğini bildirdi.

OKYANUSUN DERİNLİĞİ 10 KİLOMETREYİ AŞIYOR

Dikkatli bir şekilde yer şekillerini ve kraterleri haritalandıran bilim insanları, Satürn’ün yer çekiminin de etkisiyle uydunun yüzeyinin hareketli ve değişken olduğunu belirledi. Bu da Enceladus’un kayalık çekirdeği ile buz yüzeyi arasında kalın bir akışkan bölge olduğunu ortaya çıkardı. Enceladus’ta bir okyanus olabileceği teorisi, 2005’te Cassini’nin uydunun güney kutbunda su buharı ve buz püskürten volkan ağızları keşfetmesiyle ortaya çıkmıştı. Yaklaşık 500 kilometre çapındaki Enceladus’un yer çekimi özelliklerini inceleyen gök bilimciler, buz kaplı yüzeyin 30 – 40 kilometre altındaki okyanusun derinliğinin 10 kilometreyi aştığını belirtiyor. Gizli okyanusun, Güneş Sistemi’nde mikrobiyal hayata en uygun bölgelerden birisi olduğu kaydediliyor.

3

Önümüzdeki aylarda yapılacak araştırmalar, gelecekte bu uyduya yapılması planlanan insanlı ya da insansız görevler için yeni yol haritaları belirleyecek.

DEV BİR KAPLICA GİBİ OLABİLİR

Bilim insanları, Enceladus’ün buzlu yüzeyi altında termal hareketlilik de tespit etti. Çok sayıda sıcak su kaynağı olabilir.

ABD’deki Colorado Üniversitesi’nden gökbilimci Sean Hsu liderliğindeki uluslararası araştırma ekibi, Enceladus’un derinliklerinde mineral zengini sıcak su kaynakları olduğunu duyurdu. Eğer sonuçlar kesinleşirse, Güneş Sistemi içerisinde Dünya’dan sonra kaya ve sıcak suyun etkileşime girdiği belirlenen ilk yer Enceladus olacak.

1997’de fırlatılan ve Satürn çevresinde araştırmalar yapan Cassini Uzay Aracı, yaklaşık 10 yıl önce uydunun güney kutup denizinde faal olan buz volkanlarını tespit etmişti.

90 DERECE SICAKLIĞINDA SU

Bilim dergisi Nature’da yayınlanan araştırma sonuçlarına göre, kaynar su içerisindeki çözünmüş mineraller, buldukları çatlaklardan yüzeye büyük bir hızla çıkarken daha soğuk suyla ve sonunda soğuk uzayla etkileşime girip buz kristallerine dönüşüyor. Sean Hsu ve ekibinin 4 yıl süren deneyleri ve hazırladıkları simülasyonlar, suyun sıcaklığının 90 derece civarında olması gerektiğini gösteriyor.

Enceladus’taki volkanlardan saçılan buz parçacıkları Satürn’ün çevresindeki halkalardan birini oluşturuyor. Bu halkayı inceleyen Cassini Uzay Aracı, söz konusu parçacıkların silisyum dioksit (SiO2) içerdiğini belirledi. Dünyada cam üretiminin ana ham maddesi olan silisyum dioksit, gezegenimizde var olan kumun büyük bir bölümünü oluşturuyor.

4

YAŞAM BELİRTİSİ

Satürn’ün bu küçük uydusunda var olduğu üzerinde durulan deniz altı termal kaynakları Dünya’dakilere benziyor. Enceladus’teki sıcak su kaynaklarında, Dünya’daki kaynaklardaki gibi yaşayabilen organizmalar olabileceği düşünülüyor. Bilim insanları, gelecekte yapılabilecek insanlı ya da insansız görevler sayesinde uydunun gizeminin çözülebileceğine inanıyor.