Yakıtı azalan Cassini uzay aracı 20 yıllık efsanevi yolculuğuna böyle son verecek.
Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA)’nın 20 yıl önce uzaya fırlattığı Satürn keşif aracı Cassini, yalnız seyahatinin son aşamasına girdi. Gaz devi gezegenin atmosferine doğru dalışa geçen Cassini, bu yılın Eylül ayında parçalanarak görevine son verecek.
Yakıtını bitirmekte olan Cassini’nin yörünge misyonunu tamamlayarak gezegenin halkalarından yüzeyine doğru son uçuşuna başlayacağını duyuran NASA, duygusal bir veda videosu yayınladı. Cassini’nin ‘Grand Finale’ (Büyük Final) olarak adlandırılan nihai dalışı 26 Nisan’da başlayacak. Beş aylık bir alçalışın ardından 15 Eylül’de gezegenin atmosferine girdikten sonra parçalanarak yok olacak.
Cassini, son dalışı sırasında Satürn’ün yüzeyi ile halkaları arasındaki 2 bin 400 kilometre genişliğindeki boşlukta gözlem yapan ilk uzay aracı olacak. 1997 yılında uzaya fırlatılan ve 2004’te Satürn’ün çevresindeki yörüngesine ulaşan Cassini, günümüze kadar birçok önemli keşif yapılmasını sağlayarak tarihe geçti. Bunlar arasında, Satürn’ün buz ile kaplı uydusu Enceladus’te hidrotermal özellikler gösteren bir yüzey altı okyanusa dair bulduğu deliller ve bir diğer uydu Titan’daki sıvı metan denizleri keşfi en dikkat çekici olanlar.
Cassini’nin en olağanüstü gözlemlerini bu nihai dalış sırasında yapmasını beklediklerini belirten NASA araştırmacıları, aracın Satürn halkaları çevresinde yaptığı son 22 yörünge yolculuğu sayesinde büyük gezegenler ve uydularına yönelik ufuk açıcı keşifler yaptıklarını kaydediyor.
(Bilimpro.com haber içerikleri kaynak gösterilmeden ve yazarın adı belirtilmeden alıntı yapılamaz, kanuna aykırı ve izinsiz kopyalanamaz, başka yerde yayınlanamaz)
Plüton’un ‘kalp’ şeklindeki donmuş arazisinin altında bir okyanus olabileceğine dair deliller bulundu.
Amerikalı bilim insanları, cüce gezegen olarak bilinen Plüton’un ‘kalp’ şeklindeki donmuş arazisinin altında bir okyanus olabileceğine dair deliller buldu.
Keşif, Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA)’ya ait New Horizons adlı uzay aracı tarafından 2015 Temmuz’unda çekilen fotoğraflar ve toplanan veriler doğrultusunda yapıldı. Yaklaşık 1000 kilometre genişliğinde olan ve kalp şekliyle dikkat çeken Sputnik Planitia bölgesindeki yüzey hareketleri incelendi.
Nature dergisinde bugün yayınlanan iki ayrı araştırma sonucuna göre, Plüton’da bulunan bu yeraltı okyanusu 100 kilometre derinliğinde olabilir. Dünya’daki bütün denizler kadar su sakladığı sanılan bu büyük gizli okyanus, mikrobiyal hayata ve bilinmeyen canlılara ev sahipliği yapabilir.
Altında okyanus olduğu belirlenen Sputnik Planitia bölgesi (Fotoğraf: NASA)
Bilgisayar modelleri, Sputnik Planitia’nın muhtemelen buzla dolu olduğunu gösterdi. Bu da Plüton’un kabuğundaki kırıkları açıklıyor. Analitik bulgular, böyle bir durumun ancak Plüton’nun bir yer altı bir okyanusuna sahip olması durumunda ortaya çıkabileceğini gösteriyor.
Güneş Sistemi’nin en büyük ikinci cüce gezegeni Plüton, Güneş‘e Dünya’dan neredeyse 40 kat daha uzak.
Plüton’un uydusu Charon’un yüzeyine ait bir illüstrasyon
GÜNEŞ SİSTEMİ’NDE SAKLI OKYANUSLAR
Son yıllarda yapılan keşif ve araştırmalar, Güneş Sistemi’nde bazı gezegenlerin aylarının donmuş yüzeylerinin altında akıcı su olabileceğini gösterdi. Bilim insanları, Jüpiter’in uyduları Europa ile Ganymede, Satürn’ün uyduları Enceladus ile Dione, Neptün’ün uydusu Triton ve Plüton’un uydusu Charon’da saklı okyanuslar olabileceğine dair önemli ipuçları elde etti. Önümüzdeki yıllarda yapılacak insanlı ya da insansız keşif görevleri ile daha net sonuçlara ulaşılabilecek.
Satürn’ün uydusu Enceladus’ün yüzeyinin altındaki büyük akıcı su kütlesi, bilinmeyen deniz canlılarına ev sahipliği yapıyor olabilir.
Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA)’nın Cassini uzay aracı, Satürn gezegeninin altıncı büyük uydusu Enceladus’un buz yüzeyinin altında tüm küreyi kaplayan bir okyanus olduğuna dair deliller buldu. Söz konusu sonuca, yedi yıl süren incelemelerin ardından ulaşıldı.
ABD’nin Ithaca şehrindeki Cornell Üniversitesi’nin bilim dergisi Icarus’ta yayınlanan son araştırma sonuçlarına göre, jeolojik olarak aktif durumdaki Enceladus’un yüzeyinin altındaki büyük akıcı su kütlesi, bilinmeyen deniz canlılarına ev sahipliği de yapıyor olabilir.
Yedi yıldan uzun bir süredir Cassini’nin gönderdiği Enceladus fotoğraflarını inceleyen araştırmacılar, uydunun yüzeyindeki titreşimlerin büyüklüğünün, buz yüzeyin dışarıdan içe doğru tamamen donmuş halde olmadığını, bunun da buzun altında tüm küreyi kaplayan bir okyanusun var olduğunu gösterdiğini bildirdi.
OKYANUSUN DERİNLİĞİ 10 KİLOMETREYİ AŞIYOR
Dikkatli bir şekilde yer şekillerini ve kraterleri haritalandıran bilim insanları, Satürn’ün yer çekiminin de etkisiyle uydunun yüzeyinin hareketli ve değişken olduğunu belirledi. Bu da Enceladus’un kayalık çekirdeği ile buz yüzeyi arasında kalın bir akışkan bölge olduğunu ortaya çıkardı. Enceladus’ta bir okyanus olabileceği teorisi, 2005’te Cassini’nin uydunun güney kutbunda su buharı ve buz püskürten volkan ağızları keşfetmesiyle ortaya çıkmıştı. Yaklaşık 500 kilometre çapındaki Enceladus’un yer çekimi özelliklerini inceleyen gök bilimciler, buz kaplı yüzeyin 30 – 40 kilometre altındaki okyanusun derinliğinin 10 kilometreyi aştığını belirtiyor. Gizli okyanusun, Güneş Sistemi’nde mikrobiyal hayata en uygun bölgelerden birisi olduğu kaydediliyor.
Önümüzdeki aylarda yapılacak araştırmalar, gelecekte bu uyduya yapılması planlanan insanlı ya da insansız görevler için yeni yol haritaları belirleyecek.
DEV BİR KAPLICA GİBİ OLABİLİR
Bilim insanları, Enceladus’ün buzlu yüzeyi altında termal hareketlilik de tespit etti. Çok sayıda sıcak su kaynağı olabilir.
ABD’deki Colorado Üniversitesi’nden gökbilimci Sean Hsu liderliğindeki uluslararası araştırma ekibi, Enceladus’un derinliklerinde mineral zengini sıcak su kaynakları olduğunu duyurdu. Eğer sonuçlar kesinleşirse, Güneş Sistemi içerisinde Dünya’dan sonra kaya ve sıcak suyun etkileşime girdiği belirlenen ilk yer Enceladus olacak.
1997’de fırlatılan ve Satürn çevresinde araştırmalar yapan Cassini Uzay Aracı, yaklaşık 10 yıl önce uydunun güney kutup denizinde faal olan buz volkanlarını tespit etmişti.
90 DERECE SICAKLIĞINDA SU
Bilim dergisi Nature’da yayınlanan araştırma sonuçlarına göre, kaynar su içerisindeki çözünmüş mineraller, buldukları çatlaklardan yüzeye büyük bir hızla çıkarken daha soğuk suyla ve sonunda soğuk uzayla etkileşime girip buz kristallerine dönüşüyor. Sean Hsu ve ekibinin 4 yıl süren deneyleri ve hazırladıkları simülasyonlar, suyun sıcaklığının 90 derece civarında olması gerektiğini gösteriyor.
Enceladus’taki volkanlardan saçılan buz parçacıkları Satürn’ün çevresindeki halkalardan birini oluşturuyor. Bu halkayı inceleyen Cassini Uzay Aracı, söz konusu parçacıkların silisyum dioksit (SiO2) içerdiğini belirledi. Dünyada cam üretiminin ana ham maddesi olan silisyum dioksit, gezegenimizde var olan kumun büyük bir bölümünü oluşturuyor.
YAŞAM BELİRTİSİ
Satürn’ün bu küçük uydusunda var olduğu üzerinde durulan deniz altı termal kaynakları Dünya’dakilere benziyor. Enceladus’teki sıcak su kaynaklarında, Dünya’daki kaynaklardaki gibi yaşayabilen organizmalar olabileceği düşünülüyor. Bilim insanları, gelecekte yapılabilecek insanlı ya da insansız görevler sayesinde uydunun gizeminin çözülebileceğine inanıyor.
