Avrupa Güney Gözlemevi (ESO) araştırmacıları, Dünya’dan 320 ışık yılı uzaklıkta, üç yıldızlı bir sistem içerisindeki geniş yörüngesinde dönen sıradışı bir gezegen bulunduğunu duyurdu. (1 ışık yılı = yaklaşık 10 trilyon kilometre)
ESO’dan yapılan açıklamaya göre, Şili’deki Çok Büyük Teleskop (VLT)’den gelen verileri inceleyen ABD’deki Arizona Üniversitesi önderliğindeki gökbilimciler, Erboğa takımyıldızı doğrultusunda HD 131399Ab adı verilen üç güneşli bir gezegen tespit etti. Eğer söz konusu gezegenin üzerinde olsaydık, ya sürekli gün ışığına maruz kalacaktık ya da mevsimlere bağlı olarak her gün insan yaşamından bile uzun sürecek üçlü bir gün doğumu ve batımına şahit olacaktık.
Uzmanlara göre, bu tür bir gezegen üç tane yıldızın arasında kararsız bir yörüngeye sahip olacağından muhtemelen hızla sistemden dışarıya atılmalıydı. Ancak HD 131399Ab bir şekilde kurtulmuş. Bu beklenmedik gözlem, bu tür sistemlerin daha önce düşünüldüğünün aksine daha yaygın olabileceğini gösteriyor.
Jüpiter gibi bir gaz devi olan HD 131399Ab, bilinen herhangi bir dünyaya benzemiyor. Üç yıldızdan en parlağının etrafında dönüyor. Sistemdeki diğer iki yıldızın sürekli değişen ve karmaşık kütleçekimi nedeniyle bu tür bir yörüngenin kararsız olmasını ve gezegenin sistem dışına itilmesini beklersiniz. Ancak garip gezegen tutarlı bir yörüngede ilerlemeyi başarıyor.
Aşağıdaki video klipte dev yıldızın etrafında dönen bu gezegeni ve birbirleri etrafında dönen diğer iki küçük yıldızı görebilirsiniz:
16 milyon yıllık yaşıyla şimdiye kadar keşfedilmiş olan en genç dış – gezegen olan HD 131399Ab, aynı zamanda doğrudan görüntülenen birkaç gezegenden biri. Yüzey sıcaklığı 580 derece civarında. Jüpiter’in dört katı kadar bir kütlesi bulunuyor. Araştırmaya göre gezegenin yörüngesinin yaklaşık yarısı süresince, ki bu 550 Dünya yılı sürüyor, gökyüzünde üç yıldız da görünür durumda. Sönük olan iki tanesi birbirlerine çok daha yakın. Yıl boyunca en parlak yıldıza olan görünür uzaklıkları değişiyor.
Gezegenin bir yılının çoğunda yıldızlar gökyüzünde birbirlerine yakın olarak görünüyor. Bu da gezegene her gün eşsiz bir üçlü gün batımı ve üçlü gün doğumu şeklinde benzer bir gece-yüzü ve gündüz-yüzü yaşatıyor. Gezegen yörüngesi boyunca ilerledikçe yıldızlar her gün birbirlerinden uzaklaşıyor. Ta ki birinin batışı diğerinin doğuşuna karşılık gelinceye kadar. Bu noktada gezegen, bir tam yörüngesinin dörtte biri kadar bir süreyle neredeyse sabit bir gündüz süresine sahip oluyor.
HD 131399A adı verilen en parlak yıldızın Güneş’ten yüzde 80 oranında daha büyük kütleye sahip olduğu tahmin ediliyor, ki kendisi de daha küçük kütleli B ve C, yıldızlarının etrafında yaklaşık 300 ab uzaklıkta dolanıyor (bir ab, ya da astronomi birimi, Yeryüzü ile Güneş arasındaki ortalama uzaklığa eşit).
Keşfi gerçekleştiren ekipten Daniel Apai şunları söylüyor: “Eğer gezegen, en büyük kütleli yıldızın biraz daha uzağında olsaydı sistemden atılmış olabilirdi. Bilgisayar simülasyonlarımıza göre bu tür bir yörünge kararlı olabilir, ancak bazı şeyleri çok az bile değiştirmeye kalkarsanız, çok kısa bir sürede kararsızlık ortaya çıkabilir. Gerçekten bu gezegenin akıbeti bir gizem, çok az ve nadir çalışmalar olsa da, çok yıldızlı sistemlerin evrende yaygın olduğuna inanıyoruz.”
Astronomlar, benzer araştırmalar sayesinde henüz keşfedilmemiş çok güneşli uzak gezegenlerde olağanüstü gökyüzü manzaralarının yaşandığına emin olduklarını belirtiyor.
