Türk doktorun ‘yapay kalp’ çalışması çığır açabilir

Avrupa’da yapay kalp nakli yapan ilk kadın doktor olan Doktor Dilek Gürsoy, insan kalbine ihtiyacı ortadan kaldıracak uzun ömürlü yapay kalp çalışmalarının hızla ilerlediğini ve yakın bir gelecekte yeni nesil yapay kalp sisteminin hastalar üzerinde kullanılmaya başlanacağını söyledi.

Voice of America (Amerika’nın Sesi)’nin haberine göre, tıp alanındaki büyük başarılarından dolayı 8 Nisan 2019’da Almanya’nın en saygın bilim ödüllerinden Victress Ödülü’ne layık görülen Dilek Gürsoy, üzerinde çalıştığı yapay kalp sisteminin önümüzdeki yıllarda hastalara naklinin gerçekleşeceği görüşünde.

dilek-gürsoy-foto.1024x1024
Doktor Dilek Gürsoy

Üzerinde çalıştığı yapay kalbin muhtemelen iki – üç sene sonra insana takılabileceğini belirten Gürsoy, “Şu anda hayvan denemelerindeyiz ve çok iyi çalışıyor. Umutluyum, öyle on sene sürmez, dediğim gibi iki-üç sene içinde olur diye düşünüyorum. Fransızlar insanlara taktılar; iyi çalışıp, çalışmadığı belirsiz. Önemli olan hangimizin olursa olsun, makinanın üretilmesi. Ben bir doktor olarak, hastaya hangi yapay kalp iyi geliyorsa onu takmak isterim. Sadece benim çalıştığım makina önemli değil, ne kadar çok insan üzerinde çalışırsa hastalarımız için o kadar iyi olur” diyor.

Tam yapay kalpler, hasta ya da hasarlı karıncıklar ve kalp kapakçıklarının yerini alarak, kalbin akciğerlere ve diğer organlara kan pompalamasını ve kan dolaşımını sağlıyor. Ancak kalbin yerine yerleştirilen bu sistemler, karından dışarı çıkan kablolarla akü görevi de gören bir makineye bağlanıyor. Hasta, bu makineyi bir çantada yedek pilleriyle yanında taşıyor, gece uyumadan önce de şarja takıyor. Kabloların vücuttan dışarı çıkış noktasının iltihaplanmaması büyük önem taşıyor.  Yeni çalışmaların amacı kablo ve makine sistemini ortadan kaldırarak, komplikasyonları azaltmak ve yapay kalbin tamamen vücut içinde çalışmasını sağlamak.

7F0E4E5A-302D-4D6C-92A6-489FB2D400D7_cx0_cy3_cw0_w1023_r1_s
Angela Merkel, 2017’nin Eylül ayında seçim çalışmaları için gittiği Kuzey-Ren Vestfalya Eyaleti’nin Neuss kentinde, Doktor Dilek Gürsoy’un çalışmalarını incelemişti.

Gürsoy, şunları söylüyor: “’Yapay kalpler 1960’lı yıllarda ABD’de da takılmaya başlandı. Yeni bir durum değil. Ancak şimdi taktığımız makina eski trenler gibi çalışıyor. Gürültüsü çok. Maalesef bu konuda geçen zamana rağmen fazla ilerleyemedik. O yüzden buna çok üzgünüm. Bu devirde organ nakli hasta için en iyisi. Vizyonum 10-15 sene çalışan yapay kalp üretip, organ naklini gereksiz kılmak. Bu benim için çok önemli.”

Doktor Dilek Gürsoy, kalp cerrahisi alanında Almanya’nın önemli kliniklerinde çalıştı, uzman cerrahlarla birlikte yapay kalp geliştiren ekiplerin içinde yer aldı. Almanya dışında Türkiye’de dahil olmak üzere dünyanın çok sayıda ülkesinde kalp ameliyatlarında yer alan ve yılda yaklaşık 300 kalp ameliyatı gerçekleştiren Gürsoy, Almanya’ya işçi olarak gelen Ordu Fatsalı bir ailenin çocuğu olarak yetişmiş.

Doktor Dilek Gürsoy, Siegburg’da Helios Kliniği Yapay Kalp Nakli Bölümü’nde çalışmalarını sürdürüyor.

Kök hücreler ile yeni kalp üretecekler

ABD’deki araştırmacılar kök hücre kullanarak insan kalbinin dış ve orta tabakasını yapmayı başardı.

ABD’deki bilim insanları, sıradan insan cilt hücrelerini kalp hücrelerine dönüştürebilecek bir kök hücre teknolojisi geliştirdi. Bu yöntemle gelecekte tamamen yeni kalp duvarları üretilebilir.

ABD’deki Pennsylvania Eyalet Üniversitesi’nin Nature Biomedical Engineering dergisinde yayınlanan son araştırmasına göre, uyarılmış insan embriyonik kök hücreleri, kalbin dış duvarlarını saran epicardium tabakası hücrelerine dönüştürülebilir.

Araştırmayı yürüten ekibin başındaki biyomedikal mühendislik ve biyoloji uzmanı Xiaojun Lance Lian, hastalıkların tedavileri için kök hücre yöntemlerinin geliştirilmesine odaklanmış durumda. Kalp hastalıkları üzerinde çalıştıklarını belirten Lian, “Bu hastalıklar kalp kası hücrelerinin ölümünden kaynaklanır ve zamanla kalp duvarları yok olur. İnsan kalp duvarlarını onarmayı ve laboratuar ortamında kök hücre ile üretilen yeni dokuları hasta kalbe nakletmeyi amaçlıyoruz” dedi.

2012’den bu yana yeni kalp hücreleri yapmak için embriyonik kök hücre farklılaştırılması metodu üzerinde çalışan Lian ve ekibi, bir gün kalp krizi gibi rahatsızlıklarının tamamen tedavi edilmesini sağlayacak dokular üretmeyi planlıyor.

Kalp duvarının sandviç gibi üç katmandan oluştuğunu kaydeden Lian, “İç tabaka endocardium, en dış tabaka epicardium, bu ikisinin arasında ise myocardium kas tabakası bulunuyor. 4 yıllık bir çalışmayla insan temel kök hücrelerini kullanarak orta tabakayı oluşturabildik. Dış katman için yeni bir yol bulmamız gerekti. Hücrenin yüzey reseptörlerini kullanarak sinyal gönderen proteinlerden oluşan Wnt sinyal yoluna baktık. Yeni hücrelerin kas tabakası olarak değil de dış tabaka olarak oluşabilmesini başardık. Ürettiğimiz yeni kalp hücrelerinin, gerçek kalp hücreleriyle neredeyse aynı olduğunu gördük” diye konuştu.

Yıllar süren çalışmayla temel insan cildi kök hücrelerini bir kalbin orta ve dış tabakalarına dönüştürebilmenin heyecanını yaşayan Lian ve ekibi, geliştirdikleri yöntemle yakın gelecekte tamamen yeni bir kalp meydana getirebileceklerini ve kalp hastalıklarını tarihe gömebileceklerini düşünüyor.


(Bilimpro.com haber içerikleri kaynak gösterilmeden ve yazarın adı belirtilmeden alıntı yapılamaz, kanuna aykırı ve izinsiz kopyalanamaz, başka yerde yayınlanamaz)