Etiket: en büyük yıldızlar

Bilinen en büyük yıldız: ‘UY Scuti’

Gözlemlenebilen evrenin en büyük yıldızı UY Scuti’nin içine 5 milyar tane Güneş sığabiliyor.

Dünya’nın veya Güneş’in büyük gök cisimleri olduğunu sanıyorsanız tekrar düşünün. ‘UY Scuti’ adlı yıldız, Güneş’in yarıçapının yaklaşık 1708 katı büyüklüğü ile gözlemlenebilen evrendeki en büyük yıldız unvanını elinde bulunduruyor.

İngiliz Daily Mail gazetesinin haberine göre, Dünya’dan 9 bin 500 ışık yılı uzaklıkta, Scutum (Kalkan) Takımyıldızı’nda yer alan bu hiper – dev, içine 5 milyar tane Güneş sığabilecek kadar büyük bir hacme sahip. (Güneş’in içine de yaklaşık 1 milyon Dünya sığabileceğini hatırlatalım).

Başka bir deyişle, bu yıldızın merkez noktasından yüzeyine gitmek için Güneş ile Dünya arasındaki mesafeyi (149,6 milyon kilometre) neredeyse 8 defa gidip gelmek gerekiyor. Sayısal olarak medyan yarıçapı 2 milyar 375 milyon 828 bin kilometre olan yıldızın Güneş’in 30 katı kadar bir kütlesi bulunuyor.

gunes
UY Scuti yıldızı ile Güneş’in karşılaştırılması

Eğer saatte 1000 kilometre hızla giden bir uçakla hiç durmadan yıldızın ekvatoru üzerinden çevresini dönmeye kalksaydık, bu yolculuğu ancak 850 yılda tamamlayabilirdik. Dünya 10 santimetre çapında bir tenis topu büyüklüğünde olsaydı, UY Scuti 1520 metre (1,5 kilometreden fazla) çapında dev bir küre olacaktı.

Bu dev yıldızı bulunduğu yerden alıp güneş sistemine, Güneş’in yerine koyabilseydik; UY Scuti, Merkür, Dünya, Mars, Venüs ve Jüpiter’i yutar, yıldızın dairesinin çeperleri Satürn ve Uranüs arasında bir yere gelirdi. Aşağıda bu bilginin animasyonunu görebilirsiniz:

Kalkan Takımyıldızı’nda gözlemlenebilen 38. yıldız olan UY Scuti, yine bu bölgede bulunup çıplak gözle bile görülebilen Gamma Scuti yıldızından sadece bir kaç derece kuzeyde izlenebiliyor. Diğer tüm dev yıldızlarda olduğu gibi, UY Scuti çevresinde meydana gelen ve adeta bir hale gibi yıldızı çevreleyen disk, yıldızın tam boyutunun belirlenmesini zorlaştırıyor. Bu sebeple büyüklük ölçümünde ± 192 hata payı olabileceği belirtilse de astronomi otoriteleri UY Scuti’yi görebildiğimiz evrenin en büyük yıldızı olarak kabul ediyor.

uysciuti
UY Scuti yıldızı (Rutherford Gözlemevi, 2011)

UY Scuti’yi ilk olarak 1860 yılında Alman gökbilimciler Bonn Gözlemevi’ni kullanarak keşfetti. Ancak büyüklüğüne dair kesin veriler, 2012 yılında Şili’nin Atacama Çölü’nde yer alan Çok Büyük Teleskop (VLT) sayesinde elde edildi. Bu tarihten sonra Betelgeuse, VY Canis Majoris ve NML Cygni gibi daha önce rekor kıran devleri geride bırakan UY Scuti, şimdilik evrenin en büyük yıldızı olarak tanımlanıyor.

Yeni sıralamaya göre, gözlemleyebildiğimiz en büyük yıldızlar:
UY Scuti
NML Cygni
WOH G64
Westerlund 1-26
VX Sagittari
VV Cephei a
RW Cephei
VY Canis Majoris

(Bilimpro.com haber içerikleri kaynak gösterilmeden ve yazarın adı belirtilmeden alıntı yapılamaz, kanuna aykırı ve izinsiz kopyalanamaz, başka yerde yayınlanamaz)

Güneş ve diğer yıldızlar ne kadar büyük? (Video)

Bilinen en büyük yıldızlardan VY Canis Majoris’in içine en az 2 milyar tane Güneş sığabilir.

Eğer üzerinde yaşadığımız gezegenin büyük bir yer olduğunu sanıyorsanız tekrar düşünün.

Avrupa Güney Gözlemevi (ESO) tarafından 8 Şubat’ta yayınlanan yukarıdaki video, yıldızların zihinleri zorlayan büyüklüklerine ilişkin çarpıcı bir karşılaştırma sunuyor. Dünya’nın evrendeki gök cisimlerine göre aslında ne kadar küçük olduğunu bize hatırlatıyor. Videodaki sıralamayı esas alarak şu bilgileri verebiliriz.

Jüpiter: Güneş sistemimizdeki bir gaz devi olan bu gezegen 1300 tane Dünya’yı içine alabilecek hacme sahip.

Teide 1: Keşfedilen ilk kahverengi cüce yıldız. 400 ışık yılı uzaklıkta yer alıyor. Jüpiter’den biraz büyük. (1 ışık yılı = Yaklaşık 10 trilyon kilometre)

Proxima Centauri: Güneş’ten sonra bize en yakın yıldız. 4,25 ışık yılı uzaklıkta. Jüpiter’den 1,5 kat büyük.

Güneş: Yeryüzünün ısı ve ışık kaynağı yıldızımız. Öyle büyük ki, içine 1 milyon 300 bin tane Dünya sığdırabiliriz. Çapı yerküreden 109 kat fazla. Ama sıkı durun, ondan çok daha büyükleri geliyor;

Sirius A: Gökyüzünde görebildiğimiz en parlak yıldız. 8,6 ışık yılı uzaklıkta. Güneş’ten yaklaşık iki kat büyük ve ondan 25 kat daha parlak.

Pollux: 34 ışık yılı uzaklığı ile bize en yakın dev turuncu yıldız. Güneş’ten en az 8 kat büyük.

Arcturus: Yaklaşık 37 ışık yılı uzaklıkta. Güneş’ten 110 kat parlak ve 26 kat daha büyük.

Rigel: Gökyüzündeki en parlak yedinci yıldız olan bu dev, Dünya’dan 863 ışık yılı uzakta. Güneş’ten en az 120 bin kat parlak ve 78 kat daha büyük.

Deneb: Dünya’dan 3 bin 230 ışık yılı uzaklıktaki bu yıldız, Güneş’ten 196 bin kat parlak ve en az 200 kat daha büyük.

Pistol: Samanyolu galaksisinin en parlak mavi – devlerinden birisi olan yıldız, yaklaşık 26 bin ışık yılı uzaklıkta. Güneş’ten 10 milyon kat daha fazla ışık yayıyor. Güneş ve Dünya’nın arasını dolduracak kadar büyük.

Antares: Yaklaşık 550 ışık yılı uzaklıkta yer alan kırmızı – dev yıldız, Güneş’ten 700 kat büyük ve 10 bin kat fazla ışık yayıyor.

Betelgeuse: Bir süpernova (yıldız patlaması)’nın eşiğinde olan yıldız, Güneş’in 1000 katı kadar inanılmaz bir büyüklüğe ve 13 bin kat daha fazla parıltıya sahip. En az 600 ışık yılı uzaklıkta.

VY Canis Majoris: Dünya’dan yaklaşık 3 bin 900 ışık yılı uzaklıkta bulunuyor. Güneş’ten tam 1420 kat daha büyük. İçine 2 milyar tane Güneş, 7 desilyon tane Dünya sığabilir. Eğer saatte 980 kilometre hızla giden bir uzay mekiği, VY Canis Majoris’in etrafında bir tur atmak isteseydi bu tur yaklaşık 1100 yıl sürerdi.

Aşağıdaki klipte de geçtiğimiz yıl hazırlanan daha kapsamlı bir karşılaştırma yer alıyor. İyi seyirler.

(Bilimpro.com haber içerikleri kaynak gösterilmeden ve yazarın adı belirtilmeden alıntı yapılamaz, kanuna aykırı ve izinsiz kopyalanamaz, başka yerde yayınlanamaz)