İşte bilinen evrendeki en uzak galaksi

GN-z11 galaksisi milyarlarca ışık yılı uzaklıktan Dünya’ya göz kırpıyor.

Emektar Hubble Uzay Teleskobu’nun limitlerini zorlayan gökbilimciler, bilinen evrenin en uzak galaksisi GN-z11’i gözlemledi. Şaşırtıcı derecede parlak olan bu gizemli yıldız kümesi, Big Bang (Büyük Patlama)’dan yalnızca 400 milyon yıl sonra oluştu.

Uluslararası bir gökbilimci ekibinin Astrophysical Journal’da yayınlanan araştırmasına göre, Büyükayı Takımyıldızı’nda yer alan 32 milyar ışık yılı uzaklıktaki GN-z11, önceki rekorun sahibi galaksiden 150 milyon yıl daha yaşlı. (1 ışık yılı = Yaklaşık 10 trilyon kilometre). Yani 13,4 milyar yıl önce meydana geldi.

Araştırmaya ABD’deki Yale Üniversitesi’nden katılan Pascal Oesch, “Hubble ile yapabileceğimizi düşündüğümüzden çok daha ötesini başardık, zamanda geriye doğru büyük bir adım attık. Bir galaksinin uzaklığını ölçmek için zamanda geriye bakmayı başardık ve o zamanda evren günümüzdeki yaşının sadece yüzde 3’ü kadardı” açıklamasını yaptı.

gn-z11
GN-z11 galaksisi – Hubble / NASA

Evrenin yaşını bilmeyenler için bu, galaksinin Büyük Patlama’dan sadece 400 milyon yıl sonra oluştuğu anlamına geliyor. Fakat araştırmacıları böylesine heyecanlandıran tek şey galaksinin inanılmaz yaşı değil. Bu galaksi şaşırtıcı derecede parlak ve yıldızlarla dolu. Ayrıca yılda ortalama 24 yeni yıldız oluşturmaya devam ediyor. Bu oran bizim galaksimiz olan Samanyolu’ndan 20 kat daha fazla. (Toplam büyüklük açısından biz öndeyiz, galaksimiz 25 kat daha büyük.)

Çalışmanın diğer yazarı California Üniversitesi’nden Garth Illingworth ise, “Böylesine büyük bir galaksinin ilk yıldızlar oluşmaya başladıktan sadece 200- 300 milyon yıl sonra oluşması hayret verici. Milyarlarca güneş kütlesi büyüklüğünde bir galaksiyi bu kadar kısa sürede oluşturması, devasa hızda yıldız üretmesi demek. Bu da oldukça hızlı büyüdüğünü gösteriyor” diye konuştu.

Her ne kadar bu hayret verici bir gelişme olsa da, bilim dünyası uzun zamandır beklenen James Webb Uzay Teleskobu’nun Ekim 2018’de fırlatılmasının ardından uzaklık rekorlarının kısa süre içinde kırılacağını umuyor.

Akılları zorlayan uzaklıkta 4 gizemli galaksi keşfedildi

Dünya’dan ortalama 10 milyar ışık yılı uzaklıktaki galaksiler 3 ayrı teleskop ile görüntülenebildi.

Bilim insanları, Hubble Uzay Teleskobu ve iki ayrı yer teleskobunun verilerini kullanarak milyarlarca ışık yılı uzaklıktaki 4 antik galaksiyi (yıldız kümelerini) görüntüledi.

İngiltere merkezli Astronomy Now dergisinin haberine göre, birinci galaksi 9 milyar, ikinci galaksi 9,4 milyar, üçüncü galaksi 10,9 milyar, dördüncü galaksi ise 11,2 milyar ışık yılı uzaklıkta. (1 ışık yılı, diğer bir deyişle ışığın 1 yılda aldığı yol = Yaklaşık 10 trilyon kilometre).

Söz konusu galaksilerin Dünya’ya ulaşan ışıkları uzayda milyarlarca yıldır yolculuk ediyor ve biz de aşağıdaki fotoğrafta aslında çok uzak bir geçmişe bakıyoruz:

foto11

Gökbilimciler, bu görüntüleri oluşturabilmek için 26 yıllık emektar Hubble Uzay Teleskobu’nun ultra derin saha kamerası ile ABD’deki Karl G. Jansky Very Large Array (VLA) Teleskobu ve Şili’deki ALMA Teleskobu’ndan gelen verileri kullandı.

Aslında bugünün yıldızlarının çoğunun doğduğu yerlere ilk kez bakıyor olduğumuzu belirten uzmanlar, evrenin fotoğraftaki uzak dönemlerinde şimdiki birçok yıldızının şekillendiğini ve doğduğunu belirtiyor.

Japonya’daki Tokyo Üniversitesi ile Tayland’daki Chulalongkorn Üniversitesi’nde gökbilimci olan Wiphu Rujopakam, kaleme aldığı bu son araştırmaya ilişkin şunları söylüyor: “Eski çağlardaki galaksilerin çok sayıda yıldız oluşturduğuna emindik fakat neye benzediklerini bilmiyorduk, çünkü gözle görülebilir ışığı neredeyse tamamen hapseden gaz ve toz bulutlarıyla çevrililer. Üç teleskobun yardımıyla bu duvarı aştık ve yıldızların nerede doğduğunu gördük.”

Hubble, VLA ve ALMA ile yapılan bu gözlemler, galaksilerdeki yıldız oluşumundan sorumlu mekanizmalar hakkında uzun süredir var olan soruları yanıtlamaya yardımcı olacak. Gözlemlenebilen uzayda bilinen en uzak ve eski galaksi olan GN-z11, Dünya’dan 32 milyar ışık yılı uzaklıkta bulunuyor.