Etiket: HARPS

Yakın yıldızın etrafında bir ılıman dünya!

Avrupalı bilim insanlarının keşfettiği ‘Ross 128 b’ adlı gezegenin bir yılı sadece 9,9 gün.

Avrupa Güney Gözlemevi (ESO)’nun gezegen avcısı HARPS aygıtını kullanan gökbilimciler, Güneş Sistemimizden sadece 11 ışık yılı uzaklıkta Dünya boyutlarında ılıman bir gezegen keşfetti. (1 ışık yılı = yaklaşık 10 trilyon kilometre)

ESO’dan yapılan açıklamaya göre, Virgo Takımyıldızı yönünde yer alan ve Ross 128 b olarak isimlendirilen yeni gezegen 4,24 ışık yılı uzaklıktaki Proxima b’den sonra tespit edilen en yakın ikinci ılıman Dünya olabilir. Gezegen aynı zamanda sakin bir kırmızı cüce yıldızın etrafında bulunan en yakın dış-gezegen ünvanına da sahip oldu. Bu da gezegenin potansiyel olarak yaşam barındırma olasılığını artırıyor. Ross 128 b, ESO’nun Şili’deki VL Teleskobu için atmosferinde biyo-işaretçilerin aranacağı birincil hedeflerden biri olacak.

Avrupalı gökbilimcilerin ortak araştırmasına göre, bu Dünya benzeri gezegen, Ross 128 yıldızının etrafındaki turunu 9,9 günde tamamlıyor. Yüzey sıcaklığının bilinen yaşama uygun olacağı düşünülüyor. Ross 128, bu ılıman gezegene ev sahipliği yapan ‘en sakin’ yakın yıldız olarak nitelendiriliyor.

Aralarında Proxima Centauri’nin de olduğu çoğu kırmızı cüce yıldız ara sıra yörüngelerindeki gezegenleri de etkileyen ölümcül mor-ötesi ve X-ışın radyasyonu şeklinde parlamalar açığa çıkarır. Bununla birlikte Ross 128 çok daha sakin bir yıldız gibi görünüyor, bu sayede gezegeni olası bir yaşama ev sahipliği yapacak en rahat yer olabilir.

eso1736c1
Ross 128 yıldızının konumu (Görselin sağ tarafında, ecliptic çizgi üzerinde, yuvarlak içine alınmış halde-ESO)

Ross 128 yıldızı şu anda Dünya’dan 11 ışık yılı uzaklıkta olsa da, bize doğru hareket ettiği için, kozmik ölçekte göz açıp-kapatma kadar sayılan sadece 79 bin yıl içinde en yakın yıldızsal komşumuz olması bekleniyor. Proxima b’nin tacını alacak olan Ross 128 b Dünya’ya en yakın dış-gezegen haline gelecek.

HARPS ile alınan verileri inceleyen bilim insanları, Ross 128 b’nin yörüngesinin Dünya – Güneş arasındaki mesafenin 20’de biri kadar olduğunu buldu. Yıldızına yakın olmasına rağmen Ross 128 b, Dünya’dakinin sadece 1,38 katı kadar radyasyona maruz kalıyor. Bu sayede Ross 128 b’nin denge sıcaklığının -60 ila 20 santigrat derece arasında olduğu tahmin ediliyor. Bunun da nedeni ev sahibi yıldızının soğuk ve sönük doğası. Araştırmacılar Ross 128 b’yi ılıman bir gezegen olarak görseler de, gezegenin, yüzeyinde sıvı halde su bulunabildiği yaşanabilir bölgenin içinde, dışında ya da sınırlarında mı olduğu belirsizliğini koruyor.

Gökbilimcilerin tespit ettiği ılıman gezegenlerin sayısı artsa da, sonraki adımda atmosferlerinin, bileşimlerinin ve kimyalarının ayrıntılı araştırılması yer alıyor. Çok yakın dış-gezegenlerin atmosferlerinde, oksijen gibi biyo-işaretçilerin olası tespiti hayati ve çok büyük bir adım olacak.

Bir yıldızın etrafında üç dev gezegen keşfedildi

Gezegenlerden biri Dünya’dan 7 bin kat büyük ve orada bir yıl bize göre 14 sene demek.

Gökbilimciler, Dünya’dan yaklaşık 138 ışık yılı uzaklıktaki bir yıldızın etrafında dönen ve devasa boyutlarda olan Jüpiter benzeri 3 gaz devi gezegen tespit etti. (1 ışık yılı = yaklaşık 10 trilyon kilometre)

Almanya’daki Max Planck Astronomi Enstitüsü’nden Trifon Trifonov önderliğindeki uluslararası bir ekibin, bilimsel makalelerin yer aldığı ArXiv.org’da yayınlanan ortak çalışmasına göre, Güneş’ten yüzde 20 oranında daha küçük olan HD 27894 yıldızı ve çevresindeki gizemli dünyalar oldukça ilginç bir araştırma noktası. Bu yıldız kendi etrafında 44 günde dönüyor. Bizim güneşimiz ise bir tam turunu 25 günde tamamlıyor.

Aslında sistemdeki HD 27894 b adlı gezegen 2005 yılından beri biliniyordu. Yeni araştırmayla iki komşu gaz devi daha ortaya çıktı: HD 27894 c ve HD 27894 d. Şili’deki La Silla Gözlemevi’nde yer alan Yüksek Hassasiyetli Radyal Hızlı Gezegen Bulucu (HARPS)’ı kullanan astronomlar, bu sıradışı sisteme yönelik 2006, 2013 ve 2016 yıllarında üç önemli gözlem daha gerçekleştirdi.

la_silla_gozlemevi
Şili’deki La Silla Gözlemevi

Keşfedilen HD 27894 c gezegeni, Dünya’dan 208 kat büyük bir yer. Bir yılı sadece 36 gün olan bu küre, kendi yıldızına oldukça yakın bir yörüngede hareket ediyor. HD 27894 b ise çok daha yakın kendi güneşine. Jüpiter’in üçte ikisi büyüklüğünde olan bu gezegende bir yıl sadece 18 gün.

HD 27894 d gezegenine gelirsek; çok daha görkemli ama oldukça soğuk bir diyar. Jüpiter’den 5,4 kat büyük. Yani içine en az 7 bin Dünya sığabilir. Yıldızına olan mesafesi de hayli fazla. Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığından 5,5 kat daha çok. Bu nedenle bir yılı, bizim zaman ölçülerimize göre 14 yıl sürüyor.

Araştırmaya göre bu üç gezegen, eşi görülmemiş bir rezonans yapısı oluşturuyor. Üç gezegenin yer çekimi de birbirlerini etkiliyor. Sistemin en dış gezegeni ile en içteki dünya, büyüklükleri ve aralarındaki mesafeler olağanüstü bir denge meydana getiriyor. Araştırmacılar HD 27894 yıldız sisteminin oluşumunu daha iyi anlayabilmek ve gizemli gezegenlerin özelliklerini netleştirebilmek için gözlemlerine devam edecek.

(Bilimpro.com haber içerikleri kaynak gösterilmeden ve yazarın adı belirtilmeden alıntı yapılamaz, kanuna aykırı ve izinsiz kopyalanamaz, başka yerde yayınlanamaz)

Cam yağmurlarıyla yıkanan gezegen: HD 189733b

Dünya’dan 63 ışık yılı uzaklıktaki gezegende saatte 8 bin 700 kilometre hızla rüzgarlar esiyor.

Bilim insanlarının incelediği uzak bir gezegende oldukça çetin atmosfer koşulları tespit edildi. Rüzgârın saatteki hızının 8 bin 700 kilometre olduğu, yüzey sıcaklığının 1000 derece olarak belirlendiği ve erimiş camdan yağmurlar yağdığı belirtildi.

İngiltere’deki Warwick Üniversitesi’nden astronomların, The Astronomical Journal Letters’ta yayınlanan araştırma sonuçlarına göre, ‘HD 189733b’ adı verilen gezegen, Dünya’dan 63 ışık yılı uzaklıkta, Vulpecula (Tilki) Takımyıldızı’nda bulunuyor. (1 ışık yılı = yaklaşık 10 trilyon kilometre).

SES HIZINDAN 7 KAT HIZLI RÜZGARLAR

2005 yılında keşfedilen ve 11 yıldır üzerinde çalışılan gezegen, Güneş sistemimizde yer alan benzer özellikteki Jüpiter’den yüzde 13 oranında daha büyük ve kendi yıldızı HD 189733’e olan uzaklığı ise 180 kat daha fazla. Bu da yıldızına bakan kısmının yaklaşık 1000 derece, karanlıkta kalan kısmının ise 650 derece yüzey sıcaklığında olmasını sağlıyor.

Araştırmaya göre, uzak bir gezegendeki rüzgârın hızı doğrudan ölçülerek ilk kez haritalandı. Dünya’da bugüne kadar ölçülen en güçlü fırtınadan 20 kat daha şiddetli olan bu rüzgârların ses hızından 7 kat daha hızlı oldukları düşünülüyor.

blue-planet-hubblem
Gezegenin etrafında döndüğü yıldız (Solda) / NASA

ERİMİŞ CAM YAĞMURLARI YAĞIYOR

Şili’nin La Silla bölgesindeki Yüksek Hassasiyetli Gezegen Araştırıcı (HARPS) Teleskopu’nun verilerini kullanan araştırma ekibinden Tom Louden, şunları söyledi: “Güneş sisteminin dışında atmosfer haritalandırılması ilk kez yapılıyor. Yıldızın yüzeyi, merkezde kenarlarda olduğundan daha parlak. Bu nedenle gezegen yıldızın önünden geçtiğinde, atmosfer değişiminden kaynaklanan bağıl ışık bloke oluyor. İşte ilk kez bu bilgi kullanılarak gezegenin zıt bölümlerindeki rüzgar hızları ölçüldü ve bir hız haritası elde edildi” açıklamasını yaptı.

Atmosferindeki yoğun silikat miktarı yüzünden berrak bir mavi rengi olan HD 189733b’nin, yüzey sıcaklığının da etkisiyle erimiş cam yağmurlarına sahne olduğu belirtiliyor. Bilim insanları, kullanılan tekniğin, Dünya benzeri olduğu düşünülen ve diğer türlerdeki gezegenlerin hava koşullarını anlamada kullanılabileceğini kaydediyor.

Bu gezegenin bir yılı sadece 8 gün!

Bilinen yaşama uygun olmayan bu kayalık diyar Dünya’dan 5 kat büyük.

Gezegenimizden 32,7 ışık yılı uzakta, bir yılı sadece 8,7 gün olan bir ‘süper-dünya’ keşfedildi. (1 ışık yılı = Yaklaşık 10 trilyon kilometre). Bilinen yaşama uygun olmayan bu kayalık diyar Dünya’dan 5 kat büyük.

İspanya’daki Kanarya Adaları Astrofizik Enstitüsü ile La Laguna Üniversitesi’nden gökbilimcilerin ortak araştırmasına göre,  ‘GJ 536 b’ adı verilen gezegen, etrafında döndüğü cüce yıldız ‘GJ 536’ ya olan uzaklığı sebebiyle yaşama elverişli bölge içinde değil. Akıcı su bulunma ihtimali görünmüyor. Ancak GJ 536 b, önemli bilimsel veriler sağlayabilir ve hatta yaşamı destekleyebilecek bir gezegenin keşfine yol açabilir.

GJ 536 b, Avrupa Uzay Ajansı’nın Yüksek Hassasiyetli Radyal Hız Gezegen Araştırmacısı (HARPS) teleskobu ile bulundu. Araştırma ekibinin lideri Alejandro Suárez Mascareño, “Şimdilik bu sistemde sadece GJ 536 b’yi bulabildik, başka gezegenler olup olmadığını inceliyoruz. Bu tarz yıldızların etrafında kayalık gezegenler genelde grup halinde olur. Bir yılı 100 gün ve daha fazla olan gezegenler bulabileceğimize eminiz, bunun için bir program hazırladık. Sistemin diğer gezegenleri bilinen yaşama uygun bölgede olabilir” açıklamasını yaptı.

Mascareño’ya göre, GJ 536 yıldızı Güneş’ten daha küçük ve soğuk. Ancak GJ 536 b gezegeni bu yıldıza çok yakın bir yörüngede bulunduğu için yüzeyi oldukça parlak ve sıcak. Bilim insanları, GJ 536 sisteminde Dünya benzeri hayatı destekleyen gezegen arayışını sürdürecek. Araştırma sonuçları Astronomy & Astrophysics dergisinde yayınlandı.

Dünya’ya benzeyen yeni bir gezegen daha keşfedildi

Yüzey sıcaklığını 24,85 derece olarak hesap eden araştırmacılar, HD 85512 b’nin üzerinde su bulunduğunu tahmin ediyor.

İsviçre’nin Cenevre Üniversitesi’nden bilim insanları, Dünya’dan yaklaşık 36 ışık yılı uzaklıktaki Vela takımyıldızında, yaşam barındırmaya elverişli bir gezegen olduğunu bildirdi.

Şili’deki Yüksek Hassasiyetli Işınsal Hız Gezegen Araştırmacısı (HARPS) teleskobunu kullanan İsviçreli astronom Stephane Udry ve beraberindeki ekip, HD 85512 yıldızının etrafında dönen gezegenin, kendi güneşinden uzaklığı sayesinde “yaşanabilir bölge” içerisinde kaldığını belirledi. Buna göre, HD 85512 b adı verilen yeni gezegen, büyük ölçüde yaşayan organizmalara ev sahipliği yapma potansiyeli gösteriyor.

Yıldızının etrafındaki dönüşünü 54 günde tamamlayan HD 85512 b’nin Dünya’daki gibi bir atmosfere sahip olduğu belirtiliyor. Ellerindeki temel modellere göre gezegendeki ortalama sıcaklığı 24,85 derece olarak hesap ettiklerini kaydeden araştırmacılar, HD 85512 b’nin üzerinde su bulunduğunu tahmin ediyor. Yerküreden daha küçük ve daha kayalık olan bu gezegenin 1 ila 5 milyar yıl yaşında olduğu düşünülüyor.

Udry ve ekibi, keşifleri sayesinde mevcut ve gelecekteki yaşanabilir gezegen adaylarının değerlendirilmesi için en sağlam zemini oluşturabileceklerini ifade ediyor.  HD 85512 b ile 20 ışık yılı uzaklıktaki Libra takımyıldızında yer alan Gl 581 d gezegeninin, şu ana kadar tespit edilen en yaşanabilir dünyalar olduğu aktarılıyor. Yerküreden en az 5 kat daha büyük olan Gl 581 d, 2009’un Nisan ayında gözlenmişti.