Dev galaksi ‘Messier 77’ göz kamaştırdı (Video)

Şili’deki bir teleskop bu ihtişamlı galaksinin en net ve detaylı görüntüsünü elde etti.

Avrupa Güney Gözlemevi (ESO)’nun Şili’deki Çok Büyük Teleskobu (VLT), çubuklu sarmal galaksi (yıldız kümesi) Messier 77’nin tam karşıdan muhteşem bir görüntüsünü yakaladı.

ESO’dan yapılan basın açıklamasına göre, bu renkli sarmal galaksi sakin gibi görünse de aslında çok daha çalkantılı koşulları barındırıyor. NGC 1068 olarak da bilinen Messier 77, evrenin en aktif, göz alıcı ve enerjik diyarları arasında yer alıyor. Çekirdeği neredeyse tüm galaksiyi bastıracak kadar parlak. Aktif galaksiler evrendeki en parlak nesneler arasındadır. Hepsinde olmasa bile çoğunlukla, gama-ışınları ve X-ışınlarından mikrodalga ve radyo dalgalarına kadar olan bölgede ışık yayıyorlar.

Bu etkileyici parlaklığın nedeni merkezi bölgedeki mekanizmadan dışarıya dağılan yoğun ışınım, yani süper kütleli bir karadeliği çevreleyen yığışma diski. Karadeliğin üzerine düşen madde sıkışarak inanılmaz sıcaklıklara kadar ısıtılıyor ve sonuçta yoğun miktarda ışık salınımına neden oluyor. Bu yığışma diski ‘torus’ adı verilen kalın bir çörek şeklindeki gaz ve toz diski tarafından örtülüyor.

Messier 77’nin bu görüntüsü mavi, kırmızı, mor ve pembe (hidrojen-alfa) renklerle temsil edilen 4 farklı dalgaboyu bandında alındı. Her bir dalgaboyu farklı bir özelliği ortaya çıkarıyor. Örneğin pembemsi hidrojen-alfa, sarmal kollarda oluşmakta olan sıcak ve genç yıldızları temsil ediyor. Kırmızıda Messier 77’yi çevreleyen ince, iplik benzeri gaz yapısı ortaya çıkıyor.

47 milyon ışık yılı uzaklığında, Balina Takımyıldızı doğrultusunda bulunan Messier 77, Messier kataloğunda bulunan en uzak galaksilerden biri. (1 ışık yılı = yaklaşık 10 trilyon kilometre). İçinde 300 milyardan fazla yıldızın bulunduğu belirtiliyor. 100 bin ışık yılı genişliğindeki bu dev yıldız kümesi, muazzam büyüklüğü ve ihtişamı ile uzayın derinliklerinde parlıyor ve bizlere aslında evrende ne kadar küçük olduğumuzu hatırlatıyor.

Dazzling galaxy Messier 77
Messier 77 galaksisi (ESO/VLT)

Görselin büyüklüğüne ve orjinal boyutlarına dair seçenekleri görmek için buraya tıklayabilirsiniz: ESO


(Bilimpro.com haber içerikleri kaynak gösterilmeden ve yazarın adı belirtilmeden alıntı yapılamaz, kanuna aykırı ve izinsiz kopyalanamaz, başka yerde yayınlanamaz)

Çok uzaklardaki gizemli diyar: NGC 1055

Samanyolu’ndan yüzde 15 daha büyük olan bu galaksi, yandan görüntüsüyle dikkat çekiyor.

Bilinen evrendeki iki trilyona yakın galaksi (yıldız kümesi), uzaklıkları sebebiyle insanoğlu için henüz sırlarla dolu yerler. Onları sadece gelişmiş teleskoplarla inceleyebiliyoruz. Bu galaksilerden birisi de Dünya’dan 55 milyon ışık yılı uzaklıktaki ‘NGC 1055′. (1 ışık yılı, yani ışığın bir yılda katettiği mesafe = Yaklaşık 10 trilyon kilometre.)

İlk kez 1783’te İngiliz bilim adamı William Herschel tarafından gözlemlenen sarmal galaksinin en yeni fotoğrafı, Avrupa Güney Yarımküre Astronomik Araştırmalar Organizasyonu (ESO)’ya ait olan Şili’deki VLT Teleskobu ile çekildi. Cetus Takımyıldızı’ ndaki NGC 1055, Samanyolu Galaksisi’nden yaklaşık yüzde 15 oranında daha büyük. Bu rengârenk yıldız şeritleri, gaz ve toz oluşumlarıyla NGC 1055, yapısında muhtemelen büyük bir komşu galaksi ile olan etkileşimden kaynaklanan tuhaf bükülmeler sergiliyor.

ngc10551
NGC 1055 (ESO)

Görselin büyük ve orjinal haline buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz: ESO

ESO’dan yapılan açıklamaya göre, fotoğrafı özel kılan ise bir galaksiyi kenarından (yandan) görüntülemenin nadir olması. Çoğu galaksiyi ya üst taraftan (adeta karşı karşıya) ya da belli bir açı oranında yandan görürüz. Bu tür gözlemler bir galaksinin sarmal kollarını ve parlak çekirdeğini güzel ayrıntılarla ortaya çıkarır fakat üç boyut hissiyatını zorlaştırır. Sarmal bir galaksinin genel şeklini tam olarak anlamak için yandan görünüme ihtiyaç duyarız. Tıpkı NGC 1055’te olduğu gibi.

Kenardan bakıldığında hem yeni doğan yıldızların hem daha yaşlı yıldız popülasyonunun galaksi boyunca nasıl yerleştiğine dair etraflı bir görünüm elde etmek mümkün olur. Yıldız yüklü galaksinin ve merkezindeki çekirdeğin yüksekliğini ölçmek kolaylaşır. Madde, galaksi düzleminin kör edici parlaklığından uzaklaşır ve evrenin koyu arka planı karşısında daha net gözlemlenebilir hale gelir.

Böyle bir görüş açısı aynı zamanda gökbilimcilerin, bir galaksi diskinin genel şeklini ve özelliklerini incelemesine de olanak tanır. NGC 1055’te muhtemelen yakınındaki bir diğer galaksi olan Messier 77 ile olan etkileşimlerin sebep olduğu garip bükülüm ve dağılım bölgeleri bulunuyor. NGC 1055’in diski hafifçe eğrilmiş ve çekirdek boyunca dalgalanıyor gibi duruyor.

Önümüzdeki yıllarda uzaya fırlatılacak yeni teleskoplar (özellikle NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu ile Avrupa Uzay Ajansı’nın PLATO Teleskobu), uzak galaksiler ve evrenin derinlikleri hakkında bizlere yeni bilgiler sağlayacak.


(Bilimpro.com haber içerikleri kaynak gösterilmeden ve yazarın adı belirtilmeden alıntı yapılamaz, kanuna aykırı ve izinsiz kopyalanamaz, başka yerde yayınlanamaz)