Nitelikli Bilim, Teknoloji ve Yaşam Haberleri

Bilinen evrenin en yalnız ve gizemli galaksisi (Video)

NGC 6503 galaksisi, yaklaşık 150 milyon ışık yılı genişliğindeki bir boşlukta tek başına bulunuyor.

Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA)’nın Hubble uzay teleskobu, eşine nadir rastlanan bir galaksi (yıldız kümesi) fotoğrafladı. Hiçbir süper küme ve grupta yer almayan bu gizemli yapı, çok geniş bir boşlukta tek başına hareket ediyor.

‘NGC 6503’ adı verilen galaksi, Dünya’dan 18 milyon ışık yılı (1 ışık yılı = yaklaşık 10 trilyon kilometre) uzaklıkta bulunuyor. İçinde yaşadığımız Samanyolu’nun üçte biri büyüklüğünde olan ‘NGC 6503’, yaklaşık 30 bin ışık yılı genişliğe sahip ve milyarlarca yıldız barındırıyor.

Uzmanlar, bu galaksinin, içinde bulunduğu devasa boşlukta, adeta çölün ortasına atılan bir bilye büyüklüğünde olduğunu belirtiyor. ‘NGC 6503’, gözlemlenebildiği kadarıyla içinde başka hiçbir gökcismi bulunmayan gizemli boşluk ‘Local Void’ (Yerel Hükümsüzlük) bölgesinde süzülüyor. Esrarlı ‘Local Void’ boşluğu, yaklaşık 150 milyon ışık yılı genişliğinde inanılmaz bir büyüklüğe sahip.

Yazar Stephen James O’Meara, 2007’de çıkan ‘Hidden Treasures’ (Saklı Hazineler) kitabında, tuhaf konumu sebebiyle ‘NGC 6503’ü ‘uzaydaki kayıp galaksi’ olarak nitelemişti. Hubble uzay teleskobu, güçlendirilmiş lensleriyle bu yıldız kümesini daha önce görülmemiş detaylarıyla yeniden gözler önüne serdi.

Güneş’in de yer aldığı yaklaşık 400 milyar yıldıza ev sahipliği yapan Samanyolu, ‘ölçülemez büyüklükte cennet’ anlamına gelen ‘Laniakea’ süperkümesinin bir kolunda yer alıyor. NASA’daki uzmanlar, hiçbir yere bağlı olmadan uçsuz bucaksız boşlukta ilerleyen ‘NGC 6503’ün gizemini çözmeye çalışıyor.

Gece gökyüzünü hiç böyle izlemediniz (Video)

Samanyolu’ndaki yıldızlar ve atmosferdeki auroralar dört kameralı time-lapse tekniği ile görüntülendi.

Kendisini ‘gece fotoğrafçısı’ olarak nitelendiren Vincent Brady’nin ABD ve İzlanda’da çektiği görüntüler nefes kesiyor.

Her biri balık gözü lensli dört fotoğraf makinası kullanan ve 360 derecelik bakış açısı yakalayan Brady, time-lapse (zaman atlamalı çekim) yöntemi ile eşsiz güzellikte sahneler oluşturdu. Doğal yeryüzü güzellikleri eşliğinde Samanyolu’ndaki yıldızları ve atmosferde oluşan auroraları görüntüleyen Brady, izleyenleri 4 buçuk dakikalık büyülü bir yolculuğa çıkarıyor.

Dünya benzeri yeni bir gezegen keşfedildi

Sadece Samanyolu galaksisinde bilinen yaşama uygun 40 milyar gezegen olabilir.

Dünya’dan yaklaşık 150 ışık yılı uzaklıkta bulunan ve yaşama uygun olduğu düşünülen yeni bir gezegen gözlemlendi. (1 ışık yılı = Yaklaşık 10 trilyon kilometre).

Space.com’un haberine göre, Leo (Aslan) Takımyıldızı’nda yer alan K2-3d adlı gezegen ilk olarak NASA’nın Kepler Uzay Teleskobu tarafından 2015’te görülmüştü. Japonya’daki Ulusal Astronomi Gözlemevi, Tokyo Üniversitesi ve Japonya AstroBiyoloji Merkezi’nden araştırmacılar, Okayama yer teleskobunu kullanarak gezegen hakkında yeni bilgiler elde etti. İlk kez bir yer teleskobu ile uzak bir gezegenin kendi yıldızının önünden geçerken bıraktığı gölge takip edildi.

BİR YILI 45 GÜN

Dünya’dan 1,5 kat büyük olan K2-3d gezegeni, Güneş’in yarısı kadar büyüklükteki K2-3 yıldızının çevresinde 45 günde dönüyor. Dünya’nın Güneş’e olan yakınlığı dikkate alınırsa kendi yıldızına çok daha yakın bir konumda olan K2-3d, buna rağmen akıcı suya, bilinen yaşama uygun bir iklime ve oksijen dolu bir atmosfere sahip olabilir. Çok daha soğuk bir güneşin etrafında dönen bu yabancı gezegen, ‘yaşanabilir bölge’ (habitable zone) uzaklığı içinde bulunuyor. Kepler’in verilerine göre yüzey sıcaklığı 127 ila 227 derece gibi aşırı sıcak olarak tahmin edilse de yeni ölçümlerde bu rakamların daha aşağıda olduğu belirtiliyor.

Japon bilim insanları, yakında fırlatılacak olan James Webb Uzay Teleskobu ile K2-3d gezegeni ve atmosferi hakkında daha ayrıntılı detaylara ulaşılabileceğini düşünüyor. Yeni araştırma sonuçları The Astronomical Journal dergisinde yayınlandı.

MİLYARLARCA UZAK GEZEGEN

2009’da uzaya fırlatılan Kepler Uzay Teleskobu, 440 yıldız sisteminde en az 1013 yeni gezegen keşfetti. Gözlemlenen 3 bin 200 gezegen adayı gök cismi ise araştırılmayı bekliyor.

1988 yılından 19 Kasım 2016 tarihine kadar olan sürede, Kepler’in de aralarında bulunduğu yer ve uzay teleskopları, toplam 2 bin 656 farklı yıldız sisteminde en az 3 bin 541 gezegenin varlığını doğruladı. Kepler Uzay Teleskobu’nun verilerini inceleyen gökbilimcilerin istatistiklerine göre, sadece Samanyolu galaksisinde 40 milyar Dünya benzeri gezegen olabilir.

(Bilimpro.com haber içerikleri kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz, kanuna aykırı ve izinsiz kopyalanamaz, başka yerde yayınlanamaz)

Samanyolu’nun ötesinde binlerce yeni galaksi keşfedildi

Vela Takımyıldızı’nda binlerce galaksinin oluşturduğu yeni bir ‘süper küme’ bulundu.

Uluslararası gökbilimci ekibi, Vela Takımyıldızı’nda çok sayıda galaksiden oluşan bir ‘süper küme’ keşfetti. Bu da daha önce bilinmeyen binlerce yeni galaksi ve katrilyonlarca yıldız demek.

Süper kümeler, evrenin en büyük yapı taşları olarak nitelendiriliyor. Samanyolu benzeri galaksilerden oluşuyorlar ve 200 milyon ışık yılı genişlikte bir yapıya ulaşabiliyorlar. (1 ışık yılı = Yaklaşık 10 trilyon kilometre). Bilinen en büyük süper kümelerden biri Shapley, Dünya’dan 650 milyon ışık yılı uzakta bulunuyor. Binlerce galaksi hızının ölçüldüğü iki adet düz X-ışını kümesi içeriyor.

Almanya’daki Max Planck Dünya Dışı Fizik Enstitüsü’nden yapılan açıklamaya göre, son keşfi Güney Afrika, Hollanda, Almanya ve Avustralya’dan bilim insanlarının oluşturduğu bir ekip gerçekleştirdi. ‘Vela süper kümesi’ adı verilen dev kozmik yapı, Dünya’ya göre Samanyolu’nun arka tarafında kaldığı için toz ve yıldızlar sebebiyle bugüne kadar bilinmiyordu. Ancak gelişmiş teleskop teknolojisi ile Dünya’dan 800 milyon ışık yılı uzaklıktaki yeri belirlenen süper küme, Shapley’den daha geniş bir alan kaplıyor.

zoomm — ‘VSC’ olarak gösterilen yer, Vela süper kümesi (Fotoğraf: Thomas Jarrett)

İlk olarak 2012’de Güney Afrika Büyük Teleskobu (SALT)’ın yenilenmiş spektrograflarıyla yapılan gözlemler, Vela Takımyıldızı’nda sekiz yeni kümenin bulunduğunu doğruladı. Avustralya’daki Anglo-Avustralya Teleskobu ile yapılan daha sonraki spektroskopik gözlemler binlerce galaksiyi tespit etti ve bu yeni yapının genişliğini ortaya koydu.

Güney Afrika’dan araştırmaya öncülük eden Cape Town Üniversitesi’nden Profesör Renée Kraan-Korteweg, “Bölgeyi 10 yıldan uzun bir süredir araştırıyorum. Böyle büyük bir yapının bu kadar belirgin bir şekilde ortaya çıkacağına inanamadım. Bu keşif, Vela süper kümesinin ortalamaya göre önemli ölçüde daha yüksek bir madde yoğunluğuna sahip olduğunu ve bunun belirgin bir büyük yapı olduğunu gösteriyor” dedi.

Profesör Renée Kraan-Korteweg önderliğindeki araştırma ekibi, Güney Afrika’daki MeerKAT Teleskobu ile Vela süper kümesini incelemeyi sürdürecek. Amaç, galaksileri haritalandırarak yeni uzay keşifleri gerçekleştirmek.

Samanyolu’nun hidrojen haritası büyüledi (Video)

Samanyolu Galaksisi’nin hidrojen yoğunluğunu gösteren harita, bilim insanlarına yeni bir bakış açısı sundu

Bilim insanları, dünya üzerindeki en güçlü iki teleskobu kullanarak Samanyolu Galaksisi’nin en detaylı haritalarından birisini oluşturmayı başardı.

Almanya ve Avustralya’daki gökbilimciler, uzayda en çok bulunan ve bütün yıldızlar ile galaksilerin ana bileşeni olan ‘hidrojen’ elementini temel alarak Samanyolu’nun daha önce görülmemiş bir taslağını oluşturdu. Harita, galaksimizdeki yıldızların, bulutsuların ve tüm gök cisimlerinin hidrojen yoğunluğunu gösteriyor.

Haritanın oluşturulması için Avustralya’daki Parkes Gözlemevi ile Almanya’daki Effelsberg Radyo Teleskobu kullanıldı. Bilim insanları, hidrojen haritasının Samanyolu ve diğer galaksi araştırmalarında önemli bir veri kaynağı olacağını belirtiyor.

İçinde 400 milyar kadar yıldız bulunan Samanyolu’nun çapı 180 bin ışık yılını aşıyor. (1 ışık yılı = yaklaşık 10 trilyon kilometre). Dünyamız ve güneşimiz, Samanyolu’nun merkezindeki büyük karadelikten yaklaşık 27 bin ışık yılı uzakta yer alıyor.

Bu fotoğrafa 100 milyondan fazla yıldız sığdı

Dünya’dan 2,5 milyon ışık yılı uzaklıktaki Andromeda Galaksisi’nin milyonlarca yıldız içeren kolları net bir şekilde görüntülendi.

NASA’nın Hubble Uzay Teleskopu ile yaptığı bir gözlem, akılları zorlayan mesafe ve sayı hesaplamalarına bir yenisini ekledi. Dünya’dan 2,5 milyon ışık yılı (1 ışık yılı = Yaklaşık 10 trilyon kilometre) uzaklıktaki Andromeda Galaksisi’nin milyonlarca yıldız içeren kolları net bir şekilde görüntülendi.

Teleskop, Samanyolu’nun komşusu Andromeda’nın şimdiye kadar çekilmiş en büyük ve net fotoğraflarını elde etti. Hubble Uzay Teleskopu, ileri teknoloji ürünü gelişmiş kameraları ile Dünya etrafındaki dönüşleri esnasında 7 bin 398 poz çekerek Andromeda’nın 61 bin ışık yılı genişliğindeki bir parçasının panoramasını oluşturdu. Galaksinin toplam genişliği ise 260 bin ışık yılı civarında.

Ortaya 1,5 milyar piksellik ve 4,3 gigabyte büyüklüğünde bir mozaik ortaya çıktı. Fotoğraftaki bütün detayları görebilmek için 600 HD (yüksek çözünürlüklü) televizyon ekranını yan yana koymak gerekiyor. NASA’daki bilim insanları, mozaiği oluşturan fotoğraf karelerinin her birinde 100 milyondan fazla yıldız olduğunu belirtiyor.

Görselin daha büyük ve detaylı bir versiyonuna buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz: NASA

KUMSALDAKİ KUM TANELERİ GİBİ

Milyonlarca yıldızın her biri, kendi güneş sistemlerinin gizemini barındırıyor. Spitzer Uzay Teleskopu’nun 2006’daki gözlemlerine göre, 1 trilyonu aşkın yıldız barındıran Andromeda Galaksisi, 200 ila 400 milyar yıldızın yer aldığı Samanyolu’nun genişlik olarak iki katı büyüklüğünde. Hubble fotoğraflarına yansıyan irili ufaklı milyonlarca yıldız, kumsaldaki kum tanelerini andırıyor.

Yerdeki ve uzaydaki teleskoplar ile uzun yıllardır Andromeda gibi onbinlerce galaksi (yıldız kümeleri) keşfedildi. Teknoloji geliştikçe gözlemlenebilen evrenin genişliği de artıyor. Bu galaksilerin içerdiği yıldız sayılarının çokluğu tahmin edilemiyor. Bilim insanları, Samanyolu ve Andromeda’nın 4 milyar yıl sonra çarpışacağını hesaplıyor.

Evrenin sonsuz karanlığında 3 bin yeni galaksi bulundu

Hubble Uzay Teleskobu’nun 20 kat net görebilme kapasitesini artıran fiziksel düzenlemeler yapıldı.

NASA’nın Hubble Uzay Teleskobu, 13,2 milyar yıl öncesine ait 3 bin yeni galaksi (yıldız kümesi) görüntüledi. Bir galaksinin içinde 10 milyon ila 100 trilyon arasında yıldız bulunabiliyor.

Elde edilen veriler, Büyük Patlama (Big Bang)’den sadece 500 milyon yıl sonraki bir evreni gözler önüne seriyor. Hubble’ın gözlemlerinde yaklaşık 3 bin çok eski galaksi yer alıyor. Bunların büyük çoğunluğu, Samanyolu’ndan bin kat daha küçük durumda.

Amerikan Astronomi Topluluğu’nun Washington’da düzenlediği konferansta konuşan Hubble astronomu Jennifer Lotz, “Bunu kozmik bir şafak olarak nitelemek istiyorum. Bugünden farklı olarak, yıldız oluşumlarının hızla arttığı bir dönemi görüntüledik. Her şey küme ve yığınlardan oluşmuş bir şekildeydi ve farklıydı” dedi.

000hubble1 — ‘Kozmik şafak’ (Hubble / NASA)

ZAMANDA YOLCULUK..

Yeni gözlemler, 25 yıllık emektar Hubble Uzay Teleskobu’nun evrenin karanlık köşelerini 20 kat daha net bir şekilde görebilme kapasitesini artıran fiziksel düzenlemeler ile elde edildi. California Üniversitesi’nden Garth Illingworth, “Büyük Patlama’dan sadece 500 milyon yıl sonrasına gittiğinizi ve gökyüzüne baktığınızı düşünün. Galaksiler birbirine daha yakın ve daha küçük. Mavi ışık yayıyorlar ve her yerdeler. Birçok element henüz yoktu, gezegenler yoktu. Muhtemelen şu an Samanyolu’ndaki hiçbir şeye benzemiyorlardı” diye konuştu.

Büyüklüğüne göre galaksilerin içindeki yıldız sayıları değişebiliyor. Yıldızlardan yayılan ışık, bir yıl içinde 9,6 trilyon kilometre yol kat ediyor. Bu da, ışığı tespit eden teleskobun aslında milyonlarca ya da milyarlarca yıl geçmişi görüntülediği anlamına geliyor. Elde edilen verilerin, evrenin gelişimini inceleyen bilim insanları için bir kilometre taşı olduğu belirtiliyor.